YASAK ŞEHIR

---

Geo: 39.9165, 116.391

GUN 6 GUNLERDEN PAZAR
Bugün artık sıra Yasak Şehir ve Tiannanmen meydanında.Yakın olmasına rağmen Otobüsümüz bizi meydana taşıdı.Hava puslu ve soğuk ...
Tian'anmen, Ming ve Qing hanedanları döneminde yasak şehre ana girişi oluşturan dev bir meydan. 1417'de inşa edilen meydana, ilk olarak Cheng Tian Man adı verildi, bu isim imparatorların, ülkeyi yönetirken cennetin emrine uyduğunu ifade etmekteydi. İki kez yangında zarar gördü, ve Qing hanedanı esnasında 1651'de tekrar inşa edildi, ve Tian'anmen adı verildi. Aynı zamanda "Ulusun kapısı" olarak da anılır.
Tian'anmen meydanı Pekin'İn tam göbeğindedir. Kuzeyden güneye 800 metre, doğudan batıya 500 metre, toplamda 440.000 metrekare genişliğe sahiptir ve içine bir milyon insan sığabilir. Günümüz şehirlerindeki dünyanın en büyük şehir meydanı burasıdır.
Tabi 1 milyon insan Çin için sadece küçük bir eşantiyon...
Feodal dönemde meydan, Yasak şehrin dışında imparatorluğa ait bir meydandı, doğu, batı ve güney taraflarından duvarlar örülerek sıradan halkın girişi engellenmiştir.1958'de Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 10. yıldönümünü kutlamak için Tian'anmen Meydanı'nı düzenlemek için 1000'den fazla tasarımcı yarıştı. Bugünkü haline gelene kadar çeşitli dönüşümlere maruz kaldı.
1989 yılındaki halk harekelerinde burada yaklaşık 800 kişi öldürüldü..Tabi Amerika sıkmadığı için buraya "yerel" halkın ölümüne mani olmak için seferler düzenleyemedi.
1860 yılında Fransız ve İngiliz soyguncuları söylemeğe gerek yok ki bu meydana çökmüşler ve Yasak Şehri talan etmişler ...Şimdi artık tamir olmuş oraları.... Eski çete elemanları ağızlarının suyu akmasına rağmen olayı şimdi sadece uzaktan izleyebiliyorlar..Çin artık eskisi gibi ağzına vur lokmasını al Çin'i değil..sadece uzaktan gazel attılar ötesi yemedi..
Meydan da bir çok anıt var .Bunlardan biri halk kahramanları anıtı...Mao nun anıt mezarı da bu meydanın bir kenarında yer alıyor.( Yasak Kentin karşısı)
Tiananmen Yasak şehrin girişi ..Oradan yürüyerek Yasak Şehir 'e giriyoruz.Heyecanlıyım burasını hep çok merak ediyordum.Kısmet bugünmüş..
Yasak Şehir Ming Hanedanı'nından Çing Hanedanı'nın sonuna kadar kullanılmış Çin imparatorluk sarayıdır. Çin'in Pekin şehrinin ortasında bulunmaktadır. Yaklaşık 500 yıl imparator ve hizmetlilerine evsahipliği yapmış, aynı zamanda Çin hükümetinin törensel ve politik merkezi olmuştur. 1925'ten beri Saray Müzesi'ni barındırmaktadır.
1406 ve 1420 tarihleri arasında inşa edilmiş olan kompleks 720,000 m²'lik bir alana yayılmıştır ve 8.707 odalı 980 yapıdan oluşmaktadır. Yasak şehir 1987 yılında Dünya Kültür Mirası listesine eklenmiş ve Unesco tarafından dünyada korunmuş en geniş antik ahşap yapılar bütünü olarak tescillenmiştir.
1947 yılında Yasak Şehrin bir çok hazinesi Kıta Çini içerisinde (en son Çin-Japon savaşında japonlardan saklanmak üzere) şehirden şehire taşındıktan sonra, en son Tayvan'daki Taipei şehrine götürülmüş ve burada Milli Saray Müzesi'ne yerleştirilmiştir. Her iki müze de aynı enstitüden beslenmelerine karşın Çin İç Savaşı'ndan sonra tamamen ayrı düşmüşlerdir.
Yasak Şehir ismi Çince Zijin Chengden gelmektedir ve bu ismin doğrudan çevirisi aslında "Mor Yasak Şehir"dir. Zi veya "mor" ismi Kutup (çince: 'Ziwei') Yıldızı'na gönderme yapmaktadır, ki bu yıldız eski Çin astrolojisinde Göksel İmparator'un ikametgâhıdır. İmparatorun ikametgâhı olan Yasak Şehir de bu yıldızın yeryüzündeki yansımasıydı. Ayrıca mor renk imparatorluk rengiydi ve sadece imparator kullanabilirdi. Ben yanlış anlarlar diye mor bir şey almadım yanıma...Jin veya "yasak" ismi de imparatorun izni olmadan kimsenin saraya girememesi ve terk edememesi gerçeğine göndermedir. Cheng ise duvarlarla çevrilmiş şehir anlamına gelmektedir.
Bugün Çince'de yaygın kullanılan Gugong ismi "eski saray" demektir. Bu yapıları içeren müze "Saray Müzesi" olarak bilinir.
Yasak Şehir, dünyada halen var olan en geniş saray kompleksidir ve 72 hektarlık bir alanı kaplar. Dikdörtgen şeklindeki arsa kuzeyden güneye 961 metre ve doğudan batıya 753 metre uzunluğundadır.
7.9m yüksekliğinde şehir duvarıyla ve 6m derinliğinde ve 52m genişlikte hendekle çevrili olan Yasak Şehir, yine duvarlarla çevrelenmiş olan İmparatorluk Şehri'nin içinde yer almaktadır. İmparatorluk Şehri de İç Şehir tarafından çevrelenmiştir. Dış şehir ise İç Şehir'in güneyinde yer almaktadır.Yasak Şehir'in kuzey-güney ekseni Pekin'in de merkez eksenidir. Bu eksen güneye doğru Tiananmen kapısı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin de tören merkezi olan Tiananmen Meydanı'na açılır. Kuzeyde ise Jingshan tepesine Çan ve Davul Kuleleri'ne uzanır. Bu eksen gerçek kuzey-güney doğrultusundan 2 dereceden fazla sapma göstermektedir. Bu aksın Yuan Hanedanı zamanında zamanında tasarlandığı ve imparatorluğun diğer başkenti olan Şangdu ile hizalandığı düşünülmektedir.İncelik düşündürücü...
Soğuk kuzey rüzgarlarından ve kuzeydeki steplerden gelen bizim akıncılardan dolayı kuzey kötü yön olarak algılanmaktaydı. Bu yüzden Yasak Şehir'deki tüm binalar güneye bakmaktadır, girişleri güneydendir, böylece buz kesen kuzey rüzgarlarından korunmakta ve gün ışığının sonsuz olanaklarından faydalanılabilmektedir. Sadece imparatorun gözden düşmüş cariyelerine ait olan yapılar kuzeye bakmaktaydı.( bu böyle olmadı sayın imparator ...alma mazlumun ahını ..çıkar aheste aheste )
İç şehrin kuzeyinde dünya tapınağı, batısında ay tapınağı, doğusunda güneş tapınağı yer alır. Dış şehrin güneyinde yanyana olan iki tapınaktan soldaki tarım tapınağı, sağdaki ise cennet (gök)tapınağıdır.
Yasak Şehri çevreleyen kuzey ve güney duvarları arasında 960 metredir. Doğu batı duvarları arası ise 750 metredir. Duvarların taban genişliği 8.62 metre olup, üst kısımlara doğru incelerek 6.66 metreye düşer. Bu duvarlar hem savunma hem de istinat duvarı işlevi görür. 3 kat harçla tutturulmuş özel pişim tuğla arası sıkıştırılmış toprak kullanılmıştır.
Duvarların dört köşesinde, Song Hanedanı döneminden kalma resimlerdeki Prens Teng ve Sarı Turna köşklerine öykünen 72 mahyalı karmaşık çatılı kuleler bulunmaktadır. Kuleler, saray dışından en fazla görünen yapılar olduklarından halk arasında pek çok hikayeye konu olmuşlardır. Bir efsaneye göre erken King Hanedanlığı zamanında zanaatkarlar bir kuleyi yenilemek için söktükten sonra tekrar bir araya getirememişlerdir, ve ancak ölümsüz marangoz Lu_Ban sayesinde yeniden inşa gerçekleşebilmiştir.
Sur duvarı üzerinde her yönde kapılar vardır. Yasak Şehir'deki tüm kapılar 9'a 9 düzende altın kapı çivileri ile süslenmiştir. Sadece Doğu Zafer Kapısı'nda 8 sıra vardır. Meridyen Kapısı duvarı ve ona dik iki duvar parçası Meridyen Meydanı'nın 3 kenarını oluşturur. Bu kapı duvarı üzerinde 5 kapı vardır. Taşlarla belirlenmiş orta eksenin üzerindeki merkez kapı sadece imparator, düğün zamanında imparatoriçe ya da başarılı İmparatorluk sınavı öğrencileri içindir.( şifre falan yok )
Geleneksel olarak Yasak Şehir iki parçaya ayrılmıştır. Dış ya da Ön Avlu güneydeki kısımları içerir ve törenler için kullanılmaktadır. İç Avlu ya da Arka Saray imparator ve ailesinin ikametgâhıdır. Genel olarak Yasak Şehir'de 3 düşey eksenden bahsedilebilir. En önemli binalar ortadaki kuzey-güney ekseninde yer almıştır.
Meridyen Kapı'dan giren bir kişi, kıvrımlı ve 5 köprü ile üzerinden geçilebilen İç Altın Su Nehriyle bölünmüş büyük bir meydanla karşılaşır. İlerisinde Yüce Uyum kapısı ve sonrasında Yüce Uyum Meydanı yer alır. Bu meydanda 3 katlı beyaz mermerden yapılma teraslar yükselir. Bu terasların üzerinde saray kompleksinin odağındaki 3 konak vardır; en güneyden başlayarak sırasıyla Yüce Uyum Konağı, Merkezî Uyum Konağı ve Uyumu Koruma Konağı.
Merkezî Uyum Konağı en büyük olandır ve meydandan 30 m yükseltilmiştir. İmparatorluk gücünün törensel merkezindedir ve Çin'in ayakta kalabilmiş en büyük ahşap yapısıdır. 9 kısım genişliğinde ve 5 kısım derinliğindedir. 9 ve 5 sembolik olarak impartorlukla ilişkilendirilen sayılardır. Salonun merkezinde tavanda, ağzından avize benzeri metal toplar sarkan bir ejderha vardır. Söylentiye göre "Xuanyuan Aynası" adındaki bu top imparatorluk gücünü gasp etmek isteyenleri ayırt edebilmektedir ve ilk imparator Huang Di soyundan gelmeyen biri tahtı ele geçirmek istediğinde üzerine düşerek onu öldürecektir.
Sarayı çevreleyen surların her cephesinde birer kapı bulunmaktadır. Güney cephede Meridyen Kapısı, kuzey cephede Tanrının Kudreti kapısı bulunmaktadır. Tanrının Kapısı halk tarafından, Meridyen Kapısı ise sadece imparator tarafından kullanılmaktadır. Bu iki kapı arası 950 m, doğu ve batı duvarları arasında ise 750 m'lik mesafe bulunmaktadır. Duvarlar saldırılardan korunmak amacı ile, kalın ve güçlü bir biçimde inşaa edilmiştir.
Surların üzerinde, dışarıyı ve içeriyi gözetlemek amacı ile sadece bir kule bulunmaktadır. Kuzeydeki diğer kapı ise Tiananmen Kapısı' dır. Mao Zedong'un ülkede komunizm rejimini ilan ettikten sonra bu kapıdan geçmiştir.
Krallık rengi olarak yeşil kullanılmıştır. Her çatının köşesinde, içerde yaşıyanların önemine dair numara belirten belirtgeçler kullanılmıştır. 9 numara ise en üst mertebe, yani kralı betimlemektedir.
Çok büyük bir alana yayılmış bir saray ...hava soğuk olunca kolay olmuyor gezmesi ve Çok karışık duygularla dolaştım sarayı.Özellikle son imparatorun yaşadığı mekanlar da ağır dramlar hissettim.Son İmparator Puyi'nin çok acı bir yaşam öyküsü var.
Henüz 3 yaşında olan Puyi'nin ana imparatoriçe tarafından Çin hanedanının varisi olarak gösterilir. Hemen ertesi gün ölen imparatoriçenin yerine Puyi geçer.
Amcası Guangxu'nun ölümü (14 Kasım 1908) üzerine üç yaşında tahta çıkarıldı, 1911 Devrimi'nin ardından 12 Şubat 1912'de tahttan indirildi. Bununla birlikte Pekin'de sarayda yaşamını sürdürmesine izin verildi ve Henry adını aldı.Kel alaka ???
Cumhuriyet ile birlikte Puyi ve ailesinin sadece Yasak Şehir'i yönetmesine izin verilir. Dış dünyaya kapalı bir yaşam süren hanedanın öyküsü, Yasak Şehir'in de hanedanın elinden alınmasıyla dışarıdaki yaşamları ile devam eder.
1924'te gizlice Pekin'den ayrılarak Tianjin'deki Japon kolonisine yerleşti. Japonlarca 9 Mart 1932'de devlet başkanı ilan edildi ve 1934'te de Gangde adıyla Mançokuo (Büyük Mançurya İmparatorluğu)'nun imparatorluğuna getirildi. II. Dünya Savaşı'nın sonunda Ağustos 1945'te Ruslara tutsak düştü.Acıların İmparatoru adeta ...
1950'de savaş suçlusu ve vatan haini olarak yargılanmak üzere Çin'e iade edildi. 1959'da bağışlandıktan sonra Pekin'de bir botanik bahçesinin makine onarım atölyesinde çalıştı.Puyi 17 Ekim 1967'de böbrek kanserinden öldü.( müthiş bir hikaye bu...ne oldum demeyeceksin ..ne olacağım diyeceksin ) Bir imparatorun vatan haini olarak suçlanması ve yargılanmasını düşünmek dahi istemiyorum.Yaşamını geçirdiği odasını gördüm..İçler acısı bir durum ...
Sarayı bir uctan bir uca katettik ..Bu arada öğreniyoruz ki Çin imparatorlarının haremi minimum 10.000 hatunmuş.Bizimkilerin haremi var diye batılılar bizi yerden yere vuruyorlar yani bu harem sayısının yanında bizimkiler fakir fukara sayılır..Dereceye girmezler ...
Sarayı boydan boya geçtim ve arkada ki bahçelerde taş işçiliğine hayran oldum.Çinli kardeşler taşı çok güzel kullanıyor doğrusu...Gezi bitince toparlandık ve program gereği bir çay dükkanı ziyaret edildi.Çay dükkanı gelince aklınıza bizim kahveler gelmesin.Burada çay içmek büyük merasimlere bağlı..O kadar fazla numara yapıyorlar ki en sonunda içmesek te olur noktasına geliyorsunuz..Şaka bir yana ..merasime bizzat katılmak çok keyifli.Bir kadıncağız uygulamalı çay içimi anlatıyor.Hangi çay ne zaman içilir ? hangi çay neye iyi gelir? vs vs
Bu yetmezmiş gibi bizi bir de Yeşim taşı fabrikasına götürdüler.Bildiğiniz gibi Yeşim taşı Türkler tarafından pek sevilen bir taştır hem uğuruna inanılır hem de sağlığa iyi geldiği söylenir.Topkapı sarayında sultanlarımızın yüzünü yıkadıkları koca leğenleri düşünüyorum şimdi.Bu taş yarı kıymetli sayılıyor ve burada oldukça bol olacak bir sürü cinsi var.Öğreniyoruz ki bunun beyaz olanı bile varmış ve çok makbulmuş..ağzı açık ayran budalası modunda gezdim fabrikayı..beğendiklerimiz taşınacak gibi değil ...sevgiler sunduk ve çıktık.
Günümüzü bu şekilde geçirdik ve otelimize döndük...Bu akşam kısmetse dönüyoruz...

---