"Mama, mama, gringos!"

---

¡Bienvenido!

'Don't forget your dreams,' luidde het afscheid van een Fransman - die al 6 maanden op de fiets door Zuid-Amerika reist. Hoe logisch, maar bovendien een crux van het leven. Oosterse wijsheden leren ons dat intentie vorm geeft aan acties en daarmee is volgens mij niets onmogelijk. En Shakespeare zei al dat het leven een theaterstuk is en dat je je eigen rol speelt. Of doe de dingen gewoon zo een beetje. Maar maak wel de juiste keuzes in de dingen die je doet. Dit is weer erg tijdsafhankelijk - en soms tegenstrijdig. Echter, ik zie het liever als complementair. Dit is een abstract van het complement van alweer een maand uit mijn leven in Zuid-Amerika.

Loopt u even mee?

- Knipper - Another day. Ik ben in Córdoba... nog steeds. Ik word wakker in hetzelfde bed als de laatste twee weken. "Hola Romi! Todo bien? Bueno..." Ze komt de badkamer schoonmaken. Inmiddels ken ik al het personeel in het Tango Hostel en leef ik hier midden in Argentijnse gezelligheid. Laat ik de luiken eens open zetten en met het zonnetje op mijn kop nog eventjes blijven liggen - hoewel het al twee uur in de middag is. Onder mijn bed liggen sinaasappels, rijp om door mijn persoon gegeten te worden. Tijdens de secure bezigheid van het pellen praat ik wat met Bernardo (een recalcitrante homo, maar Braziliaans vriendelijk) en groet wat andere mensen die zich langs deze centrale locatie verplaatsen. Na de douche en het bewust negeren van mijn baard, begeef ik me naar beneden om daar wat empanadas en pizza naar binnen te wolven. Uiteraard wordt dit bijgestaan door een glazen fles Coca-Cola. Het verschil met plastic is wederom evident. Het is weekend, wat betekent dat ik even geen Spaans lessen heb en dat er vanavond wederom fiesta is. De tijd kruipt langzaam maar aangenaam voorbij en voor ik het zelf door heb zit ik met 15 mensen aan tafel. We genieten van de kookkunsten van Sabri: Argentijns vlees gevuld met groente, gekruide aardappels, salade en brood. Een waar feest naar backpackers- of eigenlijk alle maatstaven. Langzaam vordert de hoeveelheid bier en Fernet en stijgt het interactieniveau. Dit alles culmineert uiteraard in een bezoek aan een club. En wat daar gebeurt is vrij universeel.

Bijna drie weken verbleef ik in Cordoba - wat een toptijd!. Het was tijd om mijn Spaans een duw te geven en na twee-en-een-halve week studie maakt eens mens inderdaad vorderingen. Ook was het een welkome afwisseling van het snelle wisselen van locatie en gezelschap. De stad en het hostel waren perfect voor dit doel. Op 8 juli heb ik hier ook mijn verjaardag gevierd - voor het eerst zonder familie en vrienden thuis. Verzachtend was dat er een taart voor me gebakken is, ik uitgenodigd werd voor een diner bij de ouders van een vriend die ik in Nieuw-Zeeland heb ontmoet en een overweldigende hoeveelheid 'saluds' en 'feliz cumpleaños' kreeg. Jij trouwens ook bedankt voor je felicitatie... heel attent. Het maakt echter wel gemakzuchtig en echt reizen is het natuurlijk niet. Daarom was het behalen van mijn diploma het moment van afscheid. Klaargestoomd voor nieuw en meer stapte ik de bus in...

¡Hijo de puta!

... en 51 uur later was ik op de plaats van bestemming: Santiago de Chile. Dit bewees maar weereens dat menselijke planning het immer verliest van de grillen van de natuur. De reis begon echter goed in deze cama-bus. Hoewel ik niet in alle bussen ter wereld heb gereist, kan ik met grote overtuiging stellen dat het niet luxer wordt dan dit. In stoelen breder en zachter dan luchtvaartmaatschappijen ooit voor ogen hebben gehad word je voor elke maaltijd bediend en neem je bier of rode wijn om dit bij te staan. Toen er daarna werd gevraagd of ik champagne wilde, heb ik hem vriendelijk doch dringend gevraagd of ie wel goed bij zijn hoofd was.

Om van Argentina in Chile te komen, ben je echter gedwongen door een pas in de Andes te rijden. En aangezien het hier in de winter wel eens wil sneeuwen, was ik de lul. Na een goede dag in een bus heb je je boek uit, is je iPod leeg, zijn al je snacks verorberd en is het personeel minder attent met alcoholische versnaperingen. Daarnaast kon ik de uren aftellen totdat mijn vlucht naar Rapa Nui (Paaseiland) vertrok... 3... 2... 1... en jaaa gemist!! Top. Al met al heb ik al een heel behoorlijk percentage van mijn vluchten gemist: zo'n 20%! (MISSING)De alternatieven waren niet heel aantrekkelijk: bijna 3 weken in Santiago wachten en dan zo'n twee weken tussen de moai op het eiland verblijven of later van Buenos Aires backtracken naar Santiago. Toch jammer van dit door mysterie omgegeven eiland - dat 1 van de meest afgelegen bewoonde plaatsen ter wereld is.

Las Artes

Dat Santiago de hoofdstad van Chile is, betekent niet meteen dat het een fantastische stad is. Naar mijn mening heeft de stad meer te lijden onder zijn grootte dan dat het een meerwaarde oplevert. Toch heb ik me weten onder te dompelen in de cultuur die Chile te bieden heeft. Interessante musea (zoals Precolombiaanse kunst van onder andere de Inca's en de Mayas) werden afgewisseld met aesthetische prullen - experimentele rotzooi. Het mooiste dat de stad te bieden heeft is Barrio Bellavista, een bohemien en kunstzinnige wijk, die uitblikt in de murals van verschillende artiesten. Dit wordt echter naar de kroon gestoken door Valparaiso, een havenstad dichtbij de hoofstad. Onder een stralende zon komen alle gekleurde huisjes gebouwd op de heuvels er erg schilderachtig uit. Het begrip 'openluchtmuseum' krijgt hier een nieuwe betekenis: overal vind je beschilderde muren die het gros van graffiti ver overstijgen. (Hoewel de urbane maatschappijkritiek van graffiti het natuurlijk altijd wel goed doet.) Ook bezocht ik hier 1 van de huizen van Pablo Neruda, een Chileens dichter die ooit de nobelprijs won. Mijn eerste echte aanraking met dichtkunst was meteen goed raak - Residence on Earth is zowel in vorm als boodschap schitterend.

Goodbye Nightclub, Hello Country

Toch is voor mij de natuur wel de ultieme bron van schoonheid. Echt waar? Ja, echt. En de omvang van het universum werd me weereens duidelijk toen ik in Chile het dorpje Vicuña (soort van hert) bezocht. De woestijn van noordelijk Chile begint hier en kenmerkt zich door de helderste lucht ter wereld. Regen is hier zeldzaam, lichtvervuiling schaars en bergen overvloedig. Deze combinatie maakt het de ultieme plek voor de Verenigde Staten en Europa om observatoriums te bouwen. Arizona, Zuid-Afrika en Hawaï zijn de andere plekken waar telescopen van wereldklasse zijn gebouwd. Echter, de natuurlijke omstandigheden in Chile maken het nummer 1 (tot grote trots van de bevolking). Naast fantastische sterrenhemels die met het blote oog te bewonderen zijn, biedt Observatio Mamalluca de mogelijkheden om dit alles eens met telescoop te bewonderen. Sterrenclusters, de maan en Jupiter waren nog nooit zo dichtbij. Het zet je ook aan het denken: de immense grootte van het universum maakt ons leven zo miniem en insignificant. Wie zijn wij dan om het leven te veranderen? Is het niet gewoon zaak om te genieten van alles wat het leven ons te bieden heeft? Existentiële vragen waar ik wel eens een antwoord op wil.

Chuqui

Met genieten heeft het weinig te maken, maar praktisch is het wel: koper. Dit metaal is een topper wat betreft geleiding en de verkleuring door regen maakt het vroeger een favoriet voor architecten en bouwers. Dichtbij Calama bevindt zich Chuquicamata, de meest producerende open-pit kopermijn ter wereld. De mijn is 4 bij 2 kilometer in oppervlakte en bijna een kilometer diep. De koosnaam 'Chuqui' is dan ook zeer op zijn plaats voor dit monster. De mijn vormt de voornaamste bron van inkomsten voor Chili en geeft op een Koyaanisqatsiaanse manier een helder inzicht in 1 van de bronnen die de aarde te bieden heeft.

Desierto

De Atacama woestijn in het noorden van Chile is de droogste plek ter aarde. Op sommige plaatsen is nog nooit regen gevallen en er wordt gesuggereerd dat er in het hele gebied (bijna 200.000 vierkante meter) tussen 1570 en 1971 geen regen is gevallen. Aangezien het gebied tussen twee bergketens in ligt, komt er ook horizontaal weinig tot geen vocht binnen. Het is zo droog dat bergtoppen tot bijna 7000 meter geen gletsjers hebben. Denk daar maar eens aan als het even niet zo lekker glijdt. Tenmidden van al dit zand, lava en zout ligt op 2400 meter hoogte de oase San Pedro de Atacama. Het plaatsje is een ware backpackershub: het enige dat je in de laagbouw in het zand vindt zijn tour agencies, restaurants, barretjes, ho(s)tels, lavanderias en wat kleine winkeltjes. Het heeft wel iets magisch om middenin de woestijn te zitten vind ik. Overdag is het zelfs in de winter over de 20 graden en 's nachts daalt de temperatuur ver beneden het vriespunt. Onder de sterren krijgt het dorpje een heel speciale atmosfeer, die gecombineerd met het effect van de hoogte en Pisco drinken bij een vuur, zorgt voor unieke avonden. Middenin de woestijn kost een glaasje Baileys je wel een slordige 8 euro. Mag ook wel.

De unieke natuurlijke omstandigheden en de reisstrategische locatie (grensoversteekpunt met Peru en Bolivia) zorgen voor leuke mogelijkheden. Een dag trekken langs overblijfselen van forten van Atacameñas die de Inca's hebben weten te weerstaan, het klimmen in grotten tenmidden van spectaculaire rots- en zandformaties (Valle de la Muerte) bijvoorbeeld. De fijnere vormen van zand zijn daarnaast ook zeer geschikt om een board aan je voeten te binden en het sandboarding een poging te geven. De weg terug naar boven is op deze hoogte, in deze temperatuur met het mulle zand echt lachen. Dat is altitude sickness (veroorzaakt door lage luchtdruk) sowieso wel. Het is ook niet heel bijzonder dat mensen van hun stokje gaan bij een bezoek aan de El Tatio Geysers op 4200 meter hoogte. De symptonen van altitude sickness zijn aangenaam: hoofdpijn, duizeligheid, maagklachten, vermoeidheid, tekort aan zuurstof en slapeloosheid. Het ligt aan de persoon of je er gevoelig voor bent (zo had ik er niet veel last van - misschien door de coca bladeren) maar een stukje snel lopen of snel bukken en je voelt je alsof je 80 bent. Daarnaast helpt veel alcohol, roken en rauw vlees goed er heel goed tegen. Oh ja, de geisers. Het geiserveld was ooit een vulkaan die is geïmplodeerd, en is tegenwoordig na Yellowstone en een park in Rusland een heel voorname bron van spuitend water en naar zwavel ruikend stoom. Bepaalde bacteriën vinden het fijn om in deze omstandigheden te leven en zorgen voor leuke kleuren rondom de hot springs. Vlakbij het park is een thermal waar de temperatuur van het water wat minder extreem is en dus nam ik daar het hoogste bad ter wereld (zo'n 35 graden). Het enige nadeel is de toegankelijkheid: aangezien je gekleed bent voor min vijftien (wat het 's nachts was), moeten er bijna 20 kledingstukken uitgetrokken worden.

Andere hoogtepunten hier waren Salar de Tara en Valle de la Luna. Tara bezocht ik met een Chileense oud-coureur als gids en een groepje Italiaanse vrouwen en gelukkig waren de andere mensen op 1 hand te tellen. Niets is afgrijselijker dan een horde toeristen die al flitsend je zogenaamd unieke ervaring de grond in trapt. Oh ja... toch wel: wanneer je iemand vraagt een foto te nemen en dat die persoon dan vreselijk incompetent blijkt te zijn. Sta je er zelf weer half op of er staat er een bejaarde Duitser op de achtergrond te grijnzen.
De lama op de foto maakte deel uit van een groep die stond te lunchen in een meer tussen de bergen. Rondtrekken in een woestijn op deze hoogte is heel vreemd: zo droog, zo heet en toch ligt er sneeuw. Valle de la Luna ontleent haar naam aan de kraterachtige gelijkenis met het maanlandschap. In de vallei zijn de kleuren bij zonsondergang waanzinnig en het maakt een leuk tripje met de mountainbike (alle touristen in jeeps vertrekken op het hoogtepunt, onbegrijpelijk). Touristen zijn natuurlijk sowieso irritant en het verschil tussen backpackers en tourbussen vol met o.a. Nederlanders is dan ook significant. Het is het zusje van Valle de la Muerte (eigenlijk Valle de la Martes (Mars), maar ja, iedereen maakt weleens een fout).

Het dieptepunt op deze hoogte was wel dat mijn camera kapot ging, door al het stof en zand in de woestijn. Vooral omdat je nog geen stuk vlees in de winkel kon kopen, laat staan een camera schoonmaken. Terug in Calama werd ik na tientallen weigeringen van luie ondernemers weer keihard afgezet bij de reparatie bij een gewillige woekeraar. (De tweede keer al, gezien ik ook al een dikke 100 euro betaalde voor de reparatie van mijn telefoon in Nieuw-Zeeland.) De conclusie van de inspectie van 5000 pesos was dat het toch wel erg duur zou worden om te repareren en mijn logisch besluit was dit dan ook maar niet te doen. Het stuitende feit dat er een stickertje op werd geplakt die er niet meer afging (en ook niet tot enige consternatie van de verkoopster leidde) was wel de druppel. Hoewel niet gebudgetteerd ben ik uiteindelijk toch wel blij met mijn Leica lens met 10x optical zoom.

Sal

Na verscheidene keren onafhankelijk met een tweetal vrouwen (una linda y una feo, siempre) gereisd te hebben, was het weer tijd voor tour - om in Bolivia te komen. De weg van San Pedro in Chile naar Uyuni in Bolivia gaat langs briljante landschappen: meren in alle kleuren van onze vlag met pink flamingo's en het surrealistische Salar de Uyuni. De laatste is een zoutvlakte van meer dan 4000 vierkante kilometer op 4 kilometer hoogte, gevormd door opdroging van een prehistorisch meer. In de zomer ligt er een laag water die de wolken reflecteert en zorgt voor onmogelijke oriëntatie en een onwerkelijk beeld. In de winter is de zoutvlakte verblindend wit en eveneens niet te bevatten. In het midden ligt dan opeens een een zwart eiland met cactussen (Isla del Pescado), waar de meeste 4WD's stoppen voor een fotosessie. Het gebrek aan perspectief maakt geweldige trickpics mogelijk. Het zout wordt naast als touristische trekpleister (in de zomer gaan er gemiddeld 50 trucks per dag naar toe) gebruikt voor consumptie (met jodium voor mensen en zonder voor dieren) en als bouwsteen voor hotels (totaal gemaakt van zout dus).

Een afname van comfort was al ingezet in de woestijn, maar kwam tot een hoogtepunt op deze tour. De wegen in Bolivia zijn over het algemeen niet verhard, de temperatuur zakte de eerste nacht tot - 20 graden celcius, stromend water was er niet, electriciteit slechts een aantal uur per dag en de gemiddelde maaltijd was spaghetti met een beetje gepureerde tomaat en twee doperwten. Maar dat doet er allemaal niet toe. Ik vind dat het de reiservaring juist verhoogt en een toegevoegde waarde heeft doordat je comfort op zijn waarde leert schatten. Scheren doe ik al lang niet meer, het haar op mijn hoofd is gemillimeterd en een dag niet douchen... ach.

Gewoon kut.

Comfort en het gebrek aan uitdaging in je baan werden ook in een ander daglicht gesteld tijdens het bezoek aan een mijn in Potosi, Bolivia. De stad was door haar zilvervoorraden in de 16e eeuw de rijkste stad in de Amerika´s, wat nog steeds zichtbaar is in uitdrukkingen als: 'valer un potosi' (een fortuin waard zijn). Tegenwoordig is het slechtst de hoogste stad ter wereld (Nepal pfff...). In tegenstelling tot Chuqui is dit geen open mijn, maar ouderwets gangenwerk. De tijd heeft hier stil gestaan. Verschillende mineralen (vooral zilver maar ook tin) worden gewonnen door mijnwerkers die of voor coöperaties of voor zichzelf werken. Elke dag van de week, zonder vakantie, tot aan 16 uur per dag werken deze mensen zich hier letterlijk dood voor een schijntje. Ze komen over het algemeen in het ziekenhuis met rug- of ademklachten en halen gemiddeld de 50 niet. De omstandigheden zijn erbarmelijk: ademen op 4200 meter hoogte is al lastig, maar zuurstof hierbinnen is schaarser dan stof en de temperaturen lopen op tot 40 graden in de gangen. Gestrekt lopen is er zelfs in het begin niet bij, maar toen we kruipend en hoestend afdaalden tot het derde niveau (er zijn er 18) kreeg ik het wel erg benauwd. De mijnwerkers krijgen niks van hun werkgever - slechts een paar laarzen. Machines om de mineralen te winnen zijn er niet, dus in de plaats wordt een stuk ijzer met een hamer de rotsen ingeramd. Een voorwaarde voor de tour is dan ook dat je 'cadeaus' voor de mijnwerkers meeneemt. Zo wordt frisdrank en dynamiet erg gewaardeerd, maar favoriet zijn ook sigaretten, alcohol en coca. Onvoorstelbaar hoe ze kunnen roken binnen die mijn, maar de sigaretten (10 eurocent per pakje - cigaros de mineros) worden achter elkaar aangestoken. Alcohol betekent hier: ALCOHOL. Zo ook wij in het (offer)ritueel hebben deelgenomen, ben ik nu de herhaaldelijke ervaring rijker hoe 96%!a(MISSING)lcohol smaakt. Whiskey is voor mietjes. Elke keer dat er gedronken wordt, moet er geofferd worden aan Pachamama (Moedertje Aarde) en El Tio (haar tegenpool). Hey pssst... na de tour heb ik nog een paar staven dynamiet opgeblazen...

"Coca no es cocaína"

De voornaamste verlichting van het werken in de mijn wordt gevormd door het kauwen van coca bladeren. Iedere mijnwerker loopt met een wang bol van de cocabladeren rond, omdat honger en moeheid zo onderdrukt worden. De grondstof van cocaïne is gemeengoed in Bolivia: van oude vrouwtjes tot aan schoolmeisjes - iedereen doet het. Mate de coca (coca thee) is tevens overal te vinden.

Het armste land van Zuid-Amerika staat tegenwoordig onder leiding van Eva Morales, de eerste ´indigenous president´ van het land. Hopelijk doet zijn pro-coca en anti-VS beleid het beter dan de regeringen die voorheen het land hebben geleid. In 2003 had Bolivia in 178 jaar als republiek al 192 wisselingen van overheid achter de rug. Evo is daarnaast ook goede vrienden met Hugo Chavez (Venezuela) en heeft alle buitenlandse ondernemers het land uitgeschopt die aan Bolivia's grondstoffen willen komen (Shell vroeg zich af wat er dan ging gebeuren met de honderden miljoenen die waren geinvesteerd.) Het hele continent kent een enorm interessante geschiedenis en ook de huidige politiek is fascinerend. Het gaat echter iets te ver mijn eindeloze kennis hierover tentoon te spreiden...

Transforming

"If you come to me and will open yourself I will hear you and will not judge you. If, however, you will approach me closed, you will be judged (unknown, by Terril)." http://www.awritofhabeascorpus.com

Er bestaan ontzettend inspirerende mensen en als ze je pad kruisen kunnen ze deuren openen.

Er bestaat in het reizen en tijd van ontkoppelen en een tijd van terugkeren - maar naar een andere plaats.

De overweldigende stroom reacties op mijn blogs waardeer ik ten zeerste, dus hierbij mijn dank daarvoor. Ik zal nu voor een tijdje verdwijnen in la jungla de Bolivia, por eso: Hasta luego amigos!

Gringo.

---

Photos

Salar de Uyuni
De smaakmaker.

Pink Flamingo
En maar achter ze aan sluipen voor de close-up. Hulde aan mijn nieuwe zoom!

The Moon
384.403 kilometer van ons vandaan

Sushi @ Tango
Check de flyer met Michel de Hey! They went mad...

De glimlach...
... van een kind

Valparaiso
Beauty is in the Eye of the Maker

Lil´ Chuqui
Ik zeg toch: alles is relatief

Wat een beest...
... die gast.

Salar de Tara
Nu ook in 16:9. Vraag er naar bij uw reisbureau.

Lama
Te gekke beesten. Ze blijven je heel eigenwijs aanstaren, alsof ze je analyseren.

Hot Springs bij El Tatio
Totdat mijn kleren weg waaiden was het heel ontspannend.

Je geloof je ogen niet...
Het kan nog veel leuker dan dit, maar mijn fotograaf was helaas vrij waardeloos.

Barakken
Eten met je handschoenen aan...

El Tio (de oom)
Een eufemisme voor LUCIFER - deze naam mag in de mijn niet gesproken worden. Onze gids vertelt hier over de offering van COCA, ALCHOHOL en SIGARETTEN om hem goed te stemmen.

Comments

[tineke been]

cocaine
jammer dat er zoveel narigheid omtrent cocaine is.la coca is niks meer of minder dan een kopje koffie voor ons.die mensen hebben gelijk dat ze de blaadjes kauwen tegen de honger.het is daar heel gewoon.alleen in onze westerse maatschappij is het een luxe en wordt er zon misbruik van gemaakt..bright blessings tineke