italian_living43

---

Od lipcowego upalu Piemontu postanowilismy uciec nad morze do Genui. A nawet pod wode, do akwarium. Akwarium w Genui powstalo w 1992 roku, z okazji Kolombiady, tj. Expo z okazji 500 rocznicy odkrycia Ameryki, bo przeciez Kolumb urodzil sie w Genui. W chwili otwarcia bylo drugim najwiekszym akwarium na swiecie. Dzis jest drugim najwiekszym w Europie i widac tez powoli slady znuzenia ciagla fala odwiedzajacych. O ile w Lizbonie mialam wrazenie, ze tam ryby i inne podmorskie stworki dobrze sie czuja, tak tutaj wydawalo mi sie, ze sie mecza i jest im ciasno.

Ale moze w Genui musi byc ciasno, bo miasto jest wcisniete miedzy morze a gory, pociag jadacy dalej na poludnie zatrzymuje sie na roznych genuenskich stacjach jakis tuzin razy. Bardzo scisnieta jest tez wpisana na liste UNESCO starowka. Do dolnych pieter domow nie docieraja promienie sloneczne, a kilka kondygnacji wyzej domy niemal stykaja sie dachami. W zaulkach kobiety uprawiaja pradawny zawod, w porcie Wietnamczycy sprzedaja swieze ryby, a Senegalczycy w kolorowych szatach przemykaja wzdluz fasad pietnastowiecznych palacow. Historia Genui jest jedna z najbardziej fascynujacych opowiescio historii Morza Srodziemnego i o nietrwalosci doczesnych mocarstw.

W srednowieczu Genua formalnie byla ziemia papieska, ale faktycznie stanowila republike, ktora rzadzili corocznie wybierani przedstawiciele ludu, tego zamozniejszego zazwyczaj. Jej terytorium rozciagalo sie na dzisiejsza Ligurie, Piemont, Sardynie i Korsyke, co dawalo jej praktycznie pelna kontrole nad morzem tyrrenskim. Genua miala tez kolonie - na Sycylii, Bliskim Wschodzie i w polnocnej Afryce - uzyskane dzieki udzialowi w krucjatach. Zdobycze te zostaly pozniej utracone w wyniku wojen z odiwecznym rywalem - Wenecja, epidemii czarnej ospa przywleczonej z kolonii nad Morzem Czarnym i ekspansji Imperium Ottomanskiego. W XVI wieku panstwo-miasto znajdowalo sie w orbicie wplywow hiszpanskich i znow wspielo sie na szczyty bogactwa. Zeglarze genuenscy znani byli ze swojej zazartosci i zapalczywosci do tego stopnia, ze nie atakowali ich piraci. Bali sie. Flaga swietego Jerzego - symbol miasta - czerwony krzyz na bialym tle, odstraszala wrogow. Anglicy wpadli wowczas na pomysl, ze zaopatrza sie we franczyze tej flagi - zaczeli placic Genui czynsz za prawo jej uzywania na wlasnych statkach, zeby moc udawac, ze sa Genuenczykami. W efekcie, czerwony krzyz na bialym tle stal sie elementem Union Jacka i do dzis jest flaga Anglii.

W czasach najwiekszej swietnosci, jej Zlotego Wieku, Genua rzadzil Andrea Doria (na ulicy nazwanej jego imieniem jest w Turynie swietna pizzeria). On przebudowal miasto i wprowadzil nowa konstytucje, dajaca wladze lokalnej oligarchii - armatorow, bankierow i kupcow, a nastepnie, w roku 1576 stworzono system arystokratycznych rezydencji, majacych sluzyc jako hotele dla odwiedzajacych miasto szlachetnych gosci. Rezydencje objete systemem byly szczegolowo skatalogowane i podzielone na kategorie, a tabele uaktualniano nastepnie w latach 1588, 1599, 1614 i 1664. Obejmowal on 150 palacow podzielonych na 3 kategorie i uznanych przez Senat Republiki za godne przyjmowania zagranicznych przybyszow. W 3 najswietniejszych palacach mozna bylo goscic papieza, krola, cesarza albo waznego ksiecia. Dzis palace mieszcza glownie banki i muzea, ale ich ilosc, ogrom i bogactwo robia piorunujace wrazenie. Tu jest maly filmik, ktory pokazuje, jak tam ladnie:



Nowoczesna architekture w Genui reprezentuje urodzony tam Renzo Piano ten sam, ktory wraz z Richardem Rogersem stworzyl Centrum Pompidou. W porcie, kolo akwarium, postawil il Bigo - dzwigo-winde, z ktorej z wysokosci 40 metrow jest widok na port, a jednoczesnie wspolczesny symbol miasta. Kolo niego stoi tez La Bolla - szklano-stalowa kula stojaca w morzu, w ktorej wytworzono tropikalny mikroklimat. Wszystkie potrzebne systemy budynku znajduja sie pod woda, a ilosc wpadajacych promieni slonecznych reguluja zainstalowane w srodku plocienne zagle.

Z Genui pochodzi rowniez ksiazeca rodzina Grimaldi rzadzaca dzis Monako - wiele palacow ze Spisu nosi to nazwisko. W czasach swietnosci Genui, Monako bylo bowiem tylko twierdza na skale. Uciekajacy w wyniku wojny Gwelfow i Gibelinow Grimaldi uczynili z niej swoja siedzibe, a pozniej rozbudowali. Mieli rowniez dosyc paskudna zasade, iz w przypadku braku meskiego potomka dziedziczyc moze kobieta, ale pod warunkiem, ze wyjdzie za maz za jakiegos Grimaldi - najlepiej kuzyna. Ale ich dalsze perypetie wymagalyby oddzielnego bloga, a wczesniej wycieczki do Monako...

---