Morocco - Fes

---

Hola a todos,

aangezien men mij meer voor Spanjaard of Italiaan aanziet (en ook in het Spaans aanspreekt) zal ik me er naar gedragen ook.

M'n tocht naar Fes start met het al wandelend verteren van een aantal koffiekoeken terwijl ik me naar het station begeef. Ik koop het juiste ticket maar de bijhorende trein rijdt helaas net voor m'n neus weg. Om de volgende trein te nemen moet ik naar het andere station in Meknes, La Grande Gare, legt een man me uit. Daarop begeleidt hij me naar de ingang om een taxi aan te bieden. Ik vertrouw het niet en check het aan de balie. Vertrouwen geschonden, want de man bleek volkomen gelijk te hebben. Tot bij La Grande Gare geraken met een petit taxi kost me amper meer dan die bekende rapper en de trip loopt maar een half uur vertraging op.

Eenmaal in Fes is het een stuk harder concentreren om geen faux guide aan je been te hebben. Tempting but no, ook al laten ze hun zogenaamde officiele badge zien waarop het schrijnend gebrek aan tanden niet te zien is. Don't get me wrong, dit wekt medelijden, maar als je dat overdadig laat meespelen ben je blut voor je de stadspoort bereikt hebt.

De dagen schijnen hier deze tijd van het jaar druilerig te beginnen, misschien daarom dat de toegangspoort naar het koninklijke paleis me niet in extase brengt. De binnenkant kan dit gevoel niet keren aangezien deze ook in Fes niet publiek is.

Doorheen de Bab Smarine bereik je Fes El-Jedid, vertaald "het nieuwe Fes": slechts een jeugdige 850 jaar op de teller in vergelijking met het jaar 789 waarin het oude Fes is gesticht. De centrale straat biedt je the usual aan marktkramers wiens ideale prooi de toerist is.
Negeren of eens lachen en dan wat door de smalle straten trotten. Dit leidt me uiteindelijk naar de Petit Mechouar (kleine paradeplaats of open ruimte voor grote gelegenheden) en de Bab Dekaken. Ook dit gebouw is geliefd bij de ooievaars en wordt dus geleidelijk aan van boven naar onder "witgeverfd". Onderweg terug van de Grand Mechouar wordt ik, ditmaal geheel vrijblijvend en rustig, aangesproken door een defitge oudere man. Hij verwelkomt me in de stad, stelt zich voor als manager van een bar wat verderop en wanneer ik hem wat later voor de 2de maal tegenkom besluit ik even een thee te drinken in zijn bistro, gelegen aan een mooie oude watermolen.

Het is er rustig en hij komt vertellen dat hij het anders aanpakt dan de foefelaars die alleen maar geld willen en biedt me aan om naar een hammam te gaan voor een Marokkaanse massage. Hij vermeldt dat dit zo'n 200 dirham kost, een veelvoud van wat in de lonely planet staat maar diens suggestie voor hammam doet hij af als puur toerisch. Ook al voelt het deels als een rip-off, een authentieke ervaring zegt me wel wat en volg de man doorheen de rustige straten. Net zoals hij had beloofd dit inderdaad rustige woonwijken waar je anders niet komt en de hammam vind je zelf in geen duizend jaar: de ingang bevindt zich IN een 1x1meter winkel achter een doek. We gaan binnen en hij legt uit dat hij zal zorgen (voor wat geld uiteraard) dat er een handdoek en "zwembroek" (nieuwe onderbroek, de huidige gaat mee de hammam in) zal klaarliggen na de massage.

Ik volg de masseur, een kleine 50 jarige man, via de stenen trap naar de dompige half ondergrondse ruimtes. Hij laat me eerst wat wekenen sudderen in de eerste stoomkamer. Ik ben hier inderdaad de enige niet Marokkaan: alle anderen wassen zich rustig met emmers water, even normaal aanvoelend als bij ons onder de douche staan in een publiek zwembad.

De oude man komt terug en gebaart me op mijn buik te gaan liggen. Inderdaad beter zo dan omgekeerd, want plots merk ik dat hij op mij gaat staan. Fluwelen massage is dit niet, hij gaat letterlijk verder met zijn voeten van op mijn rug tot op mijn nek en schouders.
Daarna volgen een hoop bizarre poses die ik moet aannemen (armen en benen kruisen) zodat hij zijn wringmanoevres kan uitvoeren: de pijnlijkste, en hiermee bedoel ik echt op de rand van stop roepen, is wanneer hij achter je plaatsneemt, zijn knieeen in je rug plaatst en je armen over je hoofd heen naar achteren trekt waarop je achterovergeplooid enkel nog ter hoogte van je rug ondersteund wordt door zijn knieeen. Lees dit nog even opnieuw, het is net zo bizar en "uitrekkend" als je denkt. Het zal aan zijn ervaring te danken zijn dat ik nu nog kan typen, want hoe dicht hij ook komt bij het uit de kom trekken van ledematen, hij overschrijdt deze grens geen enkele keer.

Na opnieuw 10 minuten weken gaat hij in de tweede kamer over op schrobben en schuren met brokken schuimende steen (vraag me niet naar de chemie hierachter), stukken olijfzeep en een borstel. Deze behandeling is niet voor watjes, de borstel is namelijk van het type dat je gebruikt om een ruivend paard te verzorgen en het water dat hij over je heenkapt is behoorlijk warmer dan het heetste bad waar ik me in rationele toestand in zou wagen. Ik onderga het deels met ogen toe (wegens het water, maar ook om de starende en gniffelende mede-hammammers wat de mijden 😊. Wanneer ik ze in tussentijd opendoe zie ik dat ook in modder gedoopt ben, funny. Maar niet voor lang zo funny, want tussen twee handelingen door trekt hij m'n short open en kapt ook daar wat slijk. Algoed krijg ik zelf de paardenborstel in handen geduwd om mezelf op die delicate zone te scrubben. Ik hoop ECHT dat ik de eerste gebruiker ben van de borstel maar ik vrees ervoor (nu, 8 uur later, heb ik nog steeds geen jeuk, so far so good).

Het ritueel eindigt met een aantal koude emmers water over m'n hoofd en ik moet zeggen, dit heeft allemaal zeer goed gedaan. In de kleedkamer wacht ik totdat de man van eerder de belofte inlost en me een Moroccan style onderbroek aanreikt alsook een handdoek.

Eens terug buiten loopt de man verder met me mee en biedt me een taxi aan om mijn bezoek richting de verder gelegen oude stad vaart bij te zetten. Deze kerel is echt heel vriendelijk geweest maar ondertussen heb ik het gevoel dat ik deze unieke ervaring voldoende boven gangbare prijs betaald heb (ook al zou ik er echter nooit zelf opgekomen zijn), bedank de man en ga te voet verder.

Extra vaart is anders wel iets dat ik momenteel kan gebruiken; na de gemiste trein, het nieuwe Fes en de hammam is het ondertussen 14u en ik heb maar tot 18u om mijn trein terug te nemen. Uiteraard loop ik verloren in de medina van Fes; die van Meknes is echt een open en luchtige constructie in vergelijking met de doolhof hier. Na hier en daar wat instructies van vriendelijke marktkramers kom ik uiteindelijk terecht waar ik wou zijn: de leerlooierswijk. Zowel de capitool als de lonely planet hadden me reeds op voorhand doen kokhalzen met beschrijvingen van de bijhorende geur zoals "extreem onaangenaam", maar eens ter plaatse valt dit best mee. Moest ik echter ooit in de broeierig hete zomer terugkomen zal ik waarschijnlijk meer kans maken op een wederzien van mijn ontbijt.
Een andere verklaring naast de koelte zou kunnen zijn dat ik 10 meter hoger sta dan de leerlooierij: om hier te geraken heb ik een doolhof doorkruisd aan de hand van borden "free lookout leerlooierswijk" die me tenslotte een kronkelende trap opgeleid hebben naar een platform dat uitkijkt over de wijk.

De leerlooierij zelf bestaat uit een heleboel baden waarin de van vlees en haar gestripte dierenhuiden geweekt, geverfd en gedroogd worden. Wanneer ik hier wat foto's van neem spreekt m'n buur me aan met "cettes photos ne sont pas gratuites he monsieur". Tarara, ik zeg dat de pijlen me proper verteld hadden dat deze lookout gratis was. Ondertussen heb ik het een beetje onder de knie; ik laat hem mijn stuk zeep van de hammam zien wanneer hij vraagt of ik dan al veel gekocht heb en zeg vrolijk dat ik niet kwaad ben maar dat niemand me gewaarschuwd had dat deze foto's me geld zouden kosten. Dit is echt een spelletje voor deze gasten, hij lacht terug en zegt dat ik nog wel wat foto's kan nemen.
Ik daal terug af via de smalle trap en hoor iemand iets naar beneden roepen. Waarschijnlijk "aftroggel alarm" in het Marokkaans want een oude man blokkeert me halvelings de uitgang en vraagt toegangsgeld. Jep, TOEGANGsgeld voor het buitentreden van het gebouw. Mannekes, komaan he, opnieuw lach ik en de jongere tweede kerel die erbij staat laat half merken dat het inderdaad zo is. Ik geef 2 dirham, de oude speelt even de emotie "kwaad" omdat hij 10 vroeg maar laat de act al gauw vallen als ik opnieuw lachend zeg "c'est gratuit et vous le savez mais 2 dirham c'est bon". De jongere man neemt hem terug naar binnen.

Daarna is het doel om me stilaan terug te begeven naar het station, maar echt waar, ik geraak hier gewoon niet weg! Dit is een ongelooflijke doolhof, elke straat lijkt dezelfde en ik schiet samen met de sjacheraars in de lach als we elkaar voor de tweede of derde maal tegenkomen en ik de gidskunsten vriendelijk weiger. I give up and give in aan het bod van een "student" om me naar een uitgang te gidsen. Al babbelend over zijn islam studies bereiken we de grote baan waar auto's (en de nodige taxi) kunnen rijden. Aan het begin vroeg ik duidelijk hoeveel hij in gedachten had, hij zei 10, ik zei "da's teveel; een paar dirham" en hij zei "welk geluk de heer me maar wil schenken". Uiteraard vraagt hij op het einde 10, ik geef 2 als ik het me goed herinner (the going rate voor 6 minuten meestappen dacht ik) waarop hij beledigd het geld terug in m'n handen duw en me zegt dat zelfs de taxi me 30 zal vragen.
Koppig begin ik te wandelen en zit even later in een taxi richting station (dat na het ronddolen van hieruit 10 kilometer verderop ligt) voor 16 dirham.

Foto's heb ik er niet van getrokken, maar de terugrit heeft me m'n eerste en laatse blik op de stad gegund vanop de hoger gelegen wegen aan de rand van de stad. Het is echt ongelooflijk en niet te vatten dat elk van deze duizenden en duizenden steegjes, winkels en huizen bestaat of zelfs maar ergens geregistreerd zou zijn. Zit er eigenlijk wel een soort van orde of organisatie achter deze chaos? Ik ben overtuigd van wel maar om dit enigszins te vatten zou ik minstens enkele maanden in de stad moeten wonen.

Terug buiten aan Meknes Grande Gare opnieuw lachend afpingelen bij de taxi. Ik ben telkens blij als de prijs die ik onderhandeld heb amper een dirham hoger ligt dan de prijs die de meter aangeeft op het einde van de rit. Jep, er zit dus een meter in, maar die zetten ze denk ik enkel aan als deze meet aan meet loopt met je eigen tarief of zo; bij mijn naieve overprijsde eerste rit in Casablanca bleef deze braaf uitstaan.

Als avondeten een soort van gebakken koeskoes in de vorm van een pannenkoek, bereid met honing en boter. Lekker!

Voila, genoeg getypt. Morgen richting Rabat, de hoofdstad van Marokko.


Adios amigos!

---

Photos

lamp
lamp

Bab, oude gebouwen en ooievaars
Bab, oude gebouwen en ooievaars

Oude watermolen
Oude watermolen

leerlooierswijk
leerlooierswijk

Leerlooierswijk - closeup
Leerlooierswijk - closeup

Leerlooierswijk - drogende huiden
Leerlooierswijk - drogende huiden