gelukkig 2011

---

Woord van de redactie:

Een welgemeend excuus voor het uitblijven van edities van Opuwo Daily is wel op zijn plaats. Veel uit huis, een erg onregelmatig en onbetrouwbaar internet hebben voor vertraging gezorgd. Hopelijk komt dit geloofwaardig over en denkt men niet, geheel ten onrechte, dat ik met allerlei leuke uitstapjes bezig was.
Inmiddels is de regentijd begonnen in Namibia. Opuwo heeft nog niet veel regen ontvangen, maar de paar buien die zijn gevallen zetten het leven hier behoorlijk op z’n kop. Er is een explosie van groen die de heuvels van de ene op de andere dag een geheel ander aanzien heeft gegeven. Ook de auto’s zien er anders uit omdat de gravelwegen in gevaarlijk gladde en spetterende modderbanen veranderen tijdens buien. De droge beekbeddingen die de wegen kruizen kunnen plots veranderen in kolkende stromen. Verder is de regen het teken voor insecten om mensen te gaan lastig vallen. Naast invasies van kakkerlakken ter grootte van een muis, duizendpoten ter grootte van een heel erg grote duizendpoot en ontelbaar veel kleine vliegjes die na het aanschouwen van een brandend peertje aan het plafond dood ter aarde storten heb ik een ééndiersinvasie van een schorpioen moeten afslaan. Deze was niet bestand tegen een snel landende schoenzool. Voor de overige ongewenste gasten is er de spuitbus met de even dreigende als toepasselijke naam “Doom!”. In Nederland valt dit goedje onder een in Irak ontworpen wapenwet.
De communicatielijnen kunnen deze plotse aanwezigheid van water niet aan. De verzamelplaats waar de telefoon- en internetkabels samen met alle lijnen voor mobiele telefonie allemaal in één kroonstukje worden gestoken en vastgehouden met plakband ligt waarschijnlijk in een plas, waardoor er vaker geen internet en telefonie mogelijk is dan wel. Zodoende kan ook de dienstdoende beambte van NamWater niet gebeld worden om de hoofdleiding van de watertoren open te draaien nu er water in overvloed is. Welkom terug in Opuwo.

Praktische begrippenlijst voor Namibia (specifiek Opuwo) – deel 1

Hoofdstraat = Sam Nujoma Avenue
Ieder gehucht met minimaal een stoep, geitenpad of karrenspoor heeft zijn belangrijkste transport ader vernoemd naar de grote vrijheidstrijder en vadertje des vaderlands van Namibia. De stedenbouwkundige ingenieurs in dit land hebben zich niet druk gemaakt over kritiek op mogelijk eentonig werk bij de indeling van steden en stadjes. Bij alle dorpen of stadjes die willen meetellen op cosmopolitische schaal draai je bij binnenkomst de Sam Nujoma Avenue op die het gehele centrum en de buitenwijken doorkruist. Volg je de Sam Nujoma Avenue in een willekeurig stadje dan kom je steevast eerst langs respectievelijk de Total-, BP-, Caltex-, Shell- en Engentanksstations, dan de Standard-, Windhoek-, FTB- en Nedbanken, om daarna aan te komen op de parkeerplaats van Agra, Spar, Pick ‘n Pay, Woermann&Brocks, PEP of SuperRite supermarkten. Behalve in Opuwo. Hier stuiter je het asfalt af om na het optrekken van de stofwolk te ontdekken dat je op de zandvlakte voor de super van Opuwo staat geparkeerd tussen geiten en armbandverkopers.

Albert Heijn XL = OK-Groceries
Het kloppende economische hart van Opuwo en wijde omgeving. Hier vind je twee maal per week verse groente, vers en lekker brood, maar ook voor auto-onderdelen kan je hier terecht. Als het je tenminste lukt om binnen te komen. Buiten op de parkeerplaats loopt de niets vermoedende blanke shopaholic in een listige hinderlaag van kinderen die je zodra je buiten bereik van de veilige auto bent omsingelen (vluchten is onmogelijk), aan je broekspijpen gaan hangen en een spervuur van vragen op je afschieten. Voor je het goed en wel beseft heb je verteld wat je naam is, waar je vandaan komt, dat je geit van hen koopt of hun zus zal huwen en dat je brood voor ze zal kopen, lege waterflessen aan hen zal geven en ze een fooi zal geven omdat de sterkste van de groep op de auto of fiets - die je en passant heb moeten beloven aan een van hen - heeft gepast. Eenmaal binnen kan je even op adem komen en je kleding weer fatsoeneren. Bovenkleding is van minder belang want een groot deel van de overige klanten winkelt immers topless. Vergeet niet de beveiligingsbeambten vriendelijk te groeten! Neem een mandje omdat het zwaar werk is om de karretjes waarvan de wielen niet rollen de winkel door te tillen. Maak je ondertussen geen zorgen over alweer een Lariam-gestuurde hallucinatie, want de staat van verwarring die langzaam maar zeker bezit van je neemt wordt veroorzaakt door het effect dat de psychedelische muziek op je heeft. De galmende geluidsbrij (Greatest Country & Western Hits Vol. 1-6, James Last’s Christmas in Kunene en Alle 13 Afrikaans Baaie Goed) doet je afvragen of er verkoopstimulerende boodschappen in de muziek zijn verscholen die hoorbaar worden als de muziek achterwaarts wordt gespeeld. Want zo klinkt de muziek toch uit haperende luidsprekers. Eerst langs de groente- en fruitafdeling. Daar drijft nog een laatste ui in de riekende schappen. Dan langs de trots van OK: de lange rij met schappen voor huid- en cosmeticaproducten, waar vaak Himbadames met verwonderde blikken de producten proeven. Niet minder indrukwekkend is de collectie bier, dat samen met het vlees een primaire levensbehoefte lijkt te zijn, afgemeten aan de voorraden. Een gehele rij is besteed aan het volledige dood en verderf verspreidende assortiment “Doom!”. Een dodelijke spuitbus tegen ieder ongewenst insect, kruipend, vliegend of gecombineerd dat al dan niet geparfumeerd is om te leggen met behulp van één van deze ozonlaagvriendelijke producten. Deze week in de aanbieding: plastic kerstbomen. De vraag is voor welke clientèle dit is ingekocht. Het is te vrezen dat de groene takken straks aan het vee worden gevoerd en de rest als brandstof wordt beschouwd om een potje op te koken. Kijk niet rechtstreeks in de ogen van de Voodoo-meesteres achter de kassa en tracht het wisselgeld te vangen als het naar je wordt toegeworpen. Vergeet het bonnetje niet. Neem je 7 tasjes met elk één artikel mee naar de uitgang, waar de beveiligingsbeambten je al opwachten. Speur door al je tassen en de 13 broekzakken van die handige tropenbroek naar het bonnetje dat je moet laten zien aan de beveiligingsbeambten, die geen genade tonen ondanks je vriendelijke groet bij binnenkomst. Een bonnetje is er om doorgekrast te worden als je de winkel verlaat, dat weet iedereen. Plotseling bungelt er een palmnoot met je naam erop voor je neus. De kids van de parkeerplaats hebben tijdens je winkelbezoek een custommade sleutelhanger van een palmnoot voor je gemaakt, onmogelijk af te wijzen en tegen een schappelijk prijsje natuurlijk. Wel even balen als je uit privacy overwegingen een valse naam hebt opgegeven voordat je de winkel inging. Aan wie slijt je nog een sleutelhanger met de naam Geert W. of Engelbert Humperdinck?

Volgende keer meer, over o.a. de dorpskroeg en basale verkeersoverlevingtechnieken.

Overig nieuws dat VSO mogelijk beter niet zou lezen:

Begin december vond de Moeder Aller Vergaderingen plaats: de loodzware 4-daagse van Opuwo. Dat betekende vier dagen lang kennismaken met de Namibische vergadercultuur in martelende marathonzitting en het aanhoren van slaapverwekkende uiteenzettingen van iedere divisie over de planning en de budgetsverzoeken voor activiteiten van het Ministry of Health and Social Services. Als VSO-vrijwilliger op districtnivo had ik er eigenlijk niet veel te zoeken, maar hier ziet men het als een privilege om uitgenodigd te zijn voor een dergelijke bijeenkomst. Vandaar nodigt men de vrijwilligers uit om ze een plezier te doen. Dus ging ik goed voorbereid naar het slagveld: geen scherpe voorwerpen bij me om te voorkomen dat ik me ter plekke uit wanhoop van kant zou willen maken, pen en papier voor spelletjes (de pen kwam ook nog goed van pas om me mee in de arm te steken om wakker te blijven), mobiele telefoon in de aanslag voor uitgebreid SMS-verkeer met de andere aanwezige VSO en Peace Corps vrijwilligers en een fles ijskoud water om over mijn hoofd te gieten bij zware momenten. De vergaderdagen werden telkens geopend met een gebed en de almachtige werd ook nog eens bij de vergadering betrokken door mijn buurman die permanent op zijn laptop een zwaar religieuze directe hulp-site van onze lieve heer bleef consulteren en mij met regelmaat een stichtelijk stuk liet lezen. Het moet geholpen hebben, samen met mijn wanhopige smeekbeden naar alle andere hogere machten, want na 2 dagen bemerkten we tot onze verbazing dat we 1 dag voorliepen op de agenda. Naast wat bovenaardse hulp zal het voortvarende voorzitterswerk van de Principal Medical Officer, tevens mijn directe leidinggevende, de boel versneld hebben. Geheel tegen Namibische gewoontes in onderbrak hij de verbouwereerde sprekers en maande ze aan nou toch eens een keer to the point te komen. Een verademing na al het gezever. Kritisch vragen stellen is ook niet gebruikelijk hier. Men geeft eerder via een omweg een bescheiden mening en het is dan aan de ander om te begrijpen dat ie het maar beter anders kan gaan aanpakken. Waar wij Hollanders over alles wel iets te zeggen hebben houden de Namibiers het vooral bij hun eigen onderdeel. Dat zet niet veel zoden aan de dijk in een beleidsvergadering, waar alle onderdelen samen moeten gaan vallen. Tijdens VSO’s In Country Training was hier al aandacht aan besteed. De mensen die nu beleid dienen te maken zijn opgegroeid in de apartheidscultuur, waar eigen initiatief of het delen van inzichten niet gewaardeerd werd. Dat maakt dat men eerder neigt af te wachten en te volgen. Bovendien beheersen de leidinggevenden de participerende technieken niet bepaald, zodat van levendige discussies vaak geen sprake is in vergaderingen.
Op het einde leek het nog even mis te gaan met de tijdswinst omdat toen de wijzigingen op het woningbeleid ter sprake kwamen. Het personeel van het ziekenhuis krijgt nu een woning toebedeeld van de overheid, één van de weinige redenen waarom er überhaupt nog personeel in Opuwo wil komen werken. Dit gaat veranderen, met als gevolg dat de meerderheid van het personeel straks een woning moet gaan zoeken buiten het ziekenhuisterrein in Opuwo zelf. En in Opuwo zijn geen woningen te huur of te koop. Ook voor de achterblijvers gaat er veel veranderen. Huisdieren zijn binnenkort verboden, wat mijn buurman ertoe dwingt om zijn kat (en comfort goat) te gaan aangeven als wettelijke echtgenote. Begrijpelijk dat er nu plots wel een fel dispuut ontstond en bijna kwamen we op een punt dat er molotovcocktails naar de directie gegooid zouden gaan worden toen de voorzitter met een geniale zet optrad: lunchen!

Mijn werkzaamheden beginnen langzaam meer de gewenste richting op te gaan. Sinds mijn komst in het ziekenhuis is er snel een stroom van patienten naar de Rehab Department op gang gekomen. De werkdagen zijn gevuld met de behandelingen en het opzetten van de afdeling zelf, waar nog veel basale zaken ontbreken. Er was bij voorbeeld geen systeem voor patientendossiers, eigenlijk waren er helemaal geen dossiers. (Voor de insiders: het SOAP is nu ook in Namibia geintroduceerd. Helaas is hier geen enthousiaste assistente of een hulpvaardige collega die uit wanhoop mijn stapel oude dossiers opruimt, dus nu zal ik het zelf moeten doen.) Verder zijn er geen protocollen of richtlijnen in gebruik, zijn procedures vaag of niet beschreven en valt het aanwezige materiaal slechts niet uiteen omdat het geharnast wordt door een stevige laag stof. Allemaal anders dan in Nederland en lastig als ik op de Hollandse manier zou moeten werken, maar ik denk dat de behoeftes hier op een ander vlak liggen. Dagelijks zie ik volwassenen of kinderen die complexe zorg nodig hebben om uitzicht te verkrijgen op een leven zonder enorme belemmeringen. De situaties zijn vaak erg schrijnend. De zorg en behandeling die ik als ergotherapeut kan leveren is vaak niet toereikend voor deze mensen, die vaak te arm zijn om de benodigde zorg te zoeken in een grotere stad. Vaak zijn ze al een dag op reis om naar het ziekenhuis in Opuwo te komen voor een behandeling op de RehabDepartment, laat staan dat ze naar Windhoek zouden kunnen reizen, wat voor Nijmegenaren gelijk staat aan liften naar München over B-wegen. In hun eigen woonomgeving is geen enkele zorg voorhanden en het gaat nog lang duren voordat er op lokaal nivo mensen – vrijwilligers – zijn getraind om een deel van deze zorg te leveren. Het beleid van de Namibische overheid is, mede vanwege deze problemen, er op gericht om de zorg juist in de leefomgeving te leveren middels participatie van en in de leefgemeenschap, dit is Community Based Rehabilitation. De overheid betaalt deze vrijwilligers echter niet waardoor er een groot verloop is. Verder is de overheid erg gaan leunen op de aanwezigheid van Non Governmental Organizations zoals VSO , die professionals leveren die op hun beurt weer zorgen voor de training van de lokale vrijwilligers. Ook bij het beleid van VSO kunnen wel de nodige vraagtekens worden gezet. Na bijna een decennium is er in de situatie van Opuwo weinig veranderd, dus de duurzaamheid van de ontwikkelingshulp is niet optimaal geweest. Toch blijft men vrijwilligers sturen. Met uitzondering van Windhoek werken er in het hele land geen Namibische ergo- of fysiotherapeuten, geen logopedisten en de overheid heeft tot op heden nog geen plan klaar om te zorgen voor een eigen aanwas van professionals. Zoals op veel vlakken in dit land: het grote lijnen van het beleid zijn goed beschreven, maar er moet nog hard gewerkt worden aan de implementatie.
Na de 4-daagse van Opuwo heb ik een jaarplan geschreven hetgeen me de kans gaf om de noodzaak van het trainen van lokale mensen nog eens te benadrukken. Bovendien heeft VSO-Namibia onlangs bekend gemaakt dat ze hun programma’s op veel vlakken, waaronder ook Disability, zal stoppen binnen 2 jaar. Dat betekent dat er over 2 jaar geen Rehab professionals in deze regio zullen zijn. Het balletje is gaan rollen en waarschijnlijk kan ik al in januari aan de slag met het trainen van een eerste groep. En het ministerie heeft begrepen dat ze er na volgend jaar alleen voor staan. Vandaar dat ze VSO hebben benaderd met de vraag een groep studenten te gaan opleiden tot revalidatiewerker. Misschien krijg ik in de toekomst te maken met het beschrijven van de opleidingseisen en inhoud en de training zelf, een uitdagende klus.

---

Photos

Nog even wachten op de nieuwste iPhone

Vroege ochtend in Opuwo

Mobiele mobieltjes shop

Na een buitje regen...

Himbameisje