SOMUT LAZ AKLI

---

---

Geo: 41.0262, 40.5279

GUN 3 GUNLERDEN PAZARTESİ
Uzungölden döndük ve bu kez istikamet Rize...
Yolda rastladığımız laz mimari şaheserleri, dudaklarımızı uçuklattı.
Mimari de Salvatore Dali örneklerine rastlamanız doğal bir ortam olarak kabul ediliyor...
Burada yaşadıkça ,bu absürt çalışmalar size "normal" gelmeğe başlıyor....
Arkası olmayan balkon duvarları mı istersin...deniz doldurmaları mı istersin, ya da pencereden sarkarken başına bir hal gelmesin diye paraşütle dolaşmak gereken evler mi dilersin ? ne ararsan hepsi var...
Rize (Lazca: Rizini), Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde yeralan Rize ilinin merkezi olan bir şehirdir.
Doğuda Çayeli ve Güneysu ile, güneyde İkizdere, batıda Derepazarı ve Kalkandere, kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir.
Rize ismi Yunancadaki: "ριζα" (riza) isminden gelmektedir.
Anlamı "Dağ Etekleri"'....
Eski dönemlerde burada Kulku ya da Kulha denilen bir Asya topluluğu yaşamaktaydı. Bölgeyi M.Ö. 765-735 yılları arasında Urartu kralı II. Sardur ele geçirmiştir.
M.Ö. 714'te Kimmerler tarafından fethedilen bölge, M.Ö.680 İskitlerin eline geçmiş ve M.Ö. 626'da Saka Kralı Madovanın öldürülmesiyle Med İmparatorluğuna bağlanmıştır. M.Ö. 670 yılında Milet sehir devletlerine ve Büyük İskender'in doğu seferi sırasında Kapadokya ve Bytinya ile beraber, Pontos eyaletinin bir parçası olmuştur.
M.S. 10'dan M.S. 395 kadar Roma İmparatorluğunun, bu tarihten sonra Bizans İmparatorluğunun bir parçası olmuştur.
Romalı gezgin Arrian burada yaşayan halkı Lazlar olarak tanımlamıştır .
Malazgirt Savaşından sonra, 1080 Posof kuşatmasında yenilen Gürcü Krallığından alınan Rize, Türk Beyliklerini eline geçmiştir.
1098'de ,yeniden Bizansların eline geçen şehir Gürcistan üzerinden yoğun Kuman iskanına uğramıştır.
1204'te Trabzon Rum İmparatorluğu bağlanmış.
1470'te Fatih Sultan Mehmet tarafından feth edilmiştir.
Rize 19. yüzyılın ikinci yarısında Batum'un Ruslar'a bırakılmasının ardından, Trabzon Vilayetine bağlı Lazistan Sancağının merkezi olmuş,
Cumhuriyet döneminde il merkezi olmuştur.
1. Dünya Savaşında yaklaşık iki yıl süren Rus işgalinin ardından özellikle çay ekiminin yaygınlaşması ile önemli bir gelişme göstermiştir.
Rize bölgesinde ağırlıkta olan dil Türkçe ve Lazca'dır.
Pazar,Fındıklı ve Ardeşen ilçeleri ve Çamlıhemşin'in yedi köyünde lazlar,ilin geri kalanında Çepni Türkleri yaşar.
Hemşinliler ise Ardeşen,Çayeli Pazar,İkizdere,Çamlıhemşin,Hemşin ilçelerinin dağlık kesimlerinde yerleşiktir.
Rize Hemşinlileri ,Hopa Hemşinlilerinden farklı olup, anadilleri Türkçe'dir.
Kendilerine özgü Türkçe Hemşin ağzı denilen yöresel dilleri vardır..
Hopa Hemşinlileri Ermenicenin bir lehçesi olan Hemşinceyi tam olarak konuşurlar.
Laz aklının en güzel örneklerinden birini sergileyen Ekrem Orhon, benim sınıf arkadaşım Asya'nın babasıdır.
Ekrem Orhon,İlk ve Ortaokulu Rize'de okudu.
Robert Kolej'in bitirerek mühendis oldu. Amerika'da İllinois Üniversitesini 1936 yılında bitirerek, İnşaat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu.
Karayolları Bölge Müdürü iken 1963 yılında Rize Belediye Başkanı seçilerek, 1973 yılına kadar bu görevi yürüttü.
12 Eylül Darbesi'den sonra, tekrar Belediye Başkanlığına getirildi.
Belediye Başkanlığı görevini sürdürürken vefat etmiştir.
Rize'nin yetiştirdiği bu güzel Laz adam....
Bir iktisat realitesi olarak kabul edilen " toprak arzı arttırılamaz" hipotezini madara ederek ve bir rivayete göre Amerikalılardan birer dolar bağış toplayarak denizi doldurmağa başlar.
Gençliğimde ,bahçesine çıktığımda ayaklarımı denize soktuğum otel, bugün denizden en az 500 m içeride kalmıştır...
bu proje devreye girdiğinde Ekrem Orhon 'la ne kadar dalga geçildiğini düşünebiliyormusunuz ?
Bu gün Karadenizde artık denizden yer kazanmak doğal bir faaliyet olarak sayılmaktadır..
Rizenin yem yeşil tepelerinin birinde ,Çay ve bahçe kültürleri enstitüsü var.
Bu bahçe de olağanüstü güzel çiçek örneklerini bulmanız mümkün..hele bu tepeden Rize ye bakarak çay içmenin keyfine doyum olmaz.
Bildiğiniz gibi Rize yurdumuzun çayını üretmektedir .
Çay üretiminde dünya da ilk beşe giriyoruz.Buranın yağışlı iklimi bu önemli bitkininin yetişmesine olanak sağlamaktadır.. O kadar eğimli bir arazide bu çay yapraklarını nasıl topladıkları ise bir muammadır ...artık akşam oluyor ve Trabzon'a dönme zamanı geldi... Rize'nin nasılsa yağmursuz bir gününü geride bırakıyoruz...

Rize de hava :

https://www.accuweather.com/en/tr/rize/320347/weather-forecast/320347


www.accuweather.com/en/tr/rize/320347/weather-forecast/320347

---