Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova


Advertisement
Europe » Kosovo » South » Prizren
June 19th 2011
Published: July 5th 2011
Edit Blog Post

Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova 2011 Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.


Kosova Cumhuriyeti

Ne güneşten gözlerim kısılıyor ne de yağmur yağacak da ıslanacağım diye düşünüyorum. Balkanlar üzerine kelimenin dağlık anlamı üzerine , dağ dağ gidiyorum.
Zaman yayını ve okunu alıp hazırlanıyor yine atmaya beni dünyanın bir köşesine .Her hâlükârda bir sesleniştir yazmak. Eski Osmanlı sancağını “Dardania” antik ismi ile çağırıyorum bakalım kim gelecek. Boomerang değil ya eko yapan sesim evrende . Elbette yazılar uçsa bile ,ses titreşecek sözler seste bâki kalacak.

Rüzgârında,esenin de ,benim de , senin de , sözcüklerin deseninde yeri var. Tenhayım sabahlara akşam vakti . Mahkûm değilim bu diyârda söylemediğim söze.
Vefalıyım şehirlere .Tendon ve kaslarımı gerip ,gevşetip yolculuğa başlıyorum. Benim için başlamak bitirmenin yarısı değildir. Başlamak başlamaktır. Yolun kalan kısmı vahiy yolu ile gelmez ama başladığınızda yolu bitirmeniz için ilâhi bir güç tarafından gitmek istediğiniz yöne doğru arkanızdan itildiğinizi deneyimlemek mümkün olabilir. Asıl önemli olan başlamaya başlamaktadır. Yolumun üstünde her dâim bir sihirdir aslında benim için gidilen yol .Yol gösterenimin de gönlüme yerleştiği tek çıkar yol. Beni yoldan çıkarıp aksi istikâmetlere çekmek için kesmeyin yolumu satırlarımın arasında.
Balkan müzikleri tempo verdi kalp ritmime, parmak uçlarımda sızlama. İki satır susacak olsam satırlar birikir içimde evrende. Satırlarca yazılacak olanı bir satırla keser şeriat.,sanki ben çalmışım gibi satır aralarını.

Gök kanatlarımla böyle geldim şehre. .Hayâl karar ve uygulama adımlarımla yine. Yine değil, yeniden. Tekrarı yok bir nefesin alınsa bile diyaframdan ya da sineden . Eski Yugoslavya idi onu en son çocuk gözümle gördüğümde. Şimdi bir yeni bakışta kurulur köşem, doğalıdır ahengim ne alelâde ne de muhteşem. Hor görmek ile hoş görmek arasında gidip gelen dünya hallerinden kendi halime yeni bir bakış daha.
Daha kabuk bağlamamış yaraların üzerine tuz basmadan, yüzünü asmadan anlamadıklarını anlamama çabasında kasmadan,ilerleme vakti.

Bazen geziler sırasında gittiğim coğrafyalar ve üzerlerinde yaşayan halka ait sosyolojik ya da konjonktürel bilgi ve gözleme dayalı edinimlerimde ve oluşturduğum birikimlerde eşgüdüm pekiştirip pekiştirmediğimi düşünürüm nedense. İnsanların sadece yan yana değil aynı zamanda altlı üstü bir hiyerarşi ile kendilerini yaşamak zorunda hisseden Dünya’mızda 92. ülkem yine yeşili zengin Balkan’lardan seçildi. Damıttığım yeşil annemin elâ gözünden seçildi.

Balkanlar deyince ilk olarak iki şey gelir insanın aklına ülkemde. Birincisi soğuk hava kütlesi diğeri de Balkan göçmeni. İşte o ikinci göçmen ve göçmek sözcüğü içinde kaç matruşka bebek taşır. Öyle ya neden göçsün ki insanlar bir sebep olmasa bir yerden bir diğerine.
Yüksek tansiyon açısından Ortadoğu’dan farksızdır aslında Balkanlarda hop oturup hop kalkan problemler, savaş zamanları, etnik geçimsizlikler, çileler, savaşlar, yağmalar katliamlar, işkenceler gözaltı, tutuklama faili meçhul, çocuk ve kadınlara tecavüz gibi insan hakları ihlâlleri ve daha burada anmadığım fakat tanıklarından dinlenen nice gaddarlıklar. Söyleyince acı geliyor kulağı tırmalıyor gel gelelim gerçek olduğunda dikkati çekmesi, üzerine kafa yorulması kaçınılmaz oluyor. İncinen halklar kimden olursa olsun, günün sonunda bakıldığında olan yine İnsanlığa oluyor. İçinde umuda bir türlü geçit vermeyecek trajik öyküleri sanki kaderin de önüne geçip insanoğlu yoğuruyor .
Deve tellal pire berber iken ,1989’dan önce henüz Komunist Blok çözülmeden Eski Sosyalist Yugoslavya dağılmadan bölgeye yaptığım ziyaretler (gezi demek daha yerinde olur belki de) bir yana Balkan Memleketlere değişim sonrası yaptığım gezilerin ve incelemelerin bir yenisi aslında bu durak..

Balkanlar'da, Arnavutluk, Sırbistan, Karadağ, Makedonya ‘ya sınır komşusu olan yaklaşık İstanbul’un iki katı bir yüzölçümüne sahip Avrupa'nın 50. ülkesi Kosova. Şu anda (yani 2011 Haziran’ında ) son durumda 2008 den bu yana Dünya’nın son bağımsız ülkesi. Bir önceki olan Karadağ/Montenegro’ya da geçen sene atmıştım adımlarımı. Şu anda Kosova ile Sırbistan arasındaki özerk bölge sınırı, devlet sınırı olmuş vaziyette
Bilindiği üzere Kosova'da bağımsızlık sonrası denetim ilkin, Birleşmiş Milletler'e sonra da Avrupa Birliği'ne geçmiş vaziyette. Arnavutça konuşuluyor ve Arnavutça Hint-Avrupa dil grubundan bir dil malum.
Havalimanında iner inmez mobil telefonumda hemen bir hoş geldin mesajı var PTK-VALA ‘dan .PTK harfleri , Post and Telecom of Kosovo anlamına geliyor. Yani Kosova Posta Telekomünikasyon Kurumu.Eskiden ismi Vala 900 imiş. Kosova’nın lider mobil operatörü. 1 milyonun üzerinde abonesi var. Prepaid abonelerine dakikası 5 cent lik kampanyalar yapmış. Yakında özelleştirilme kapsamında PTK nın satılması bekleniyormuş. PTK ‘yı Hırvatistan ya da Avusturya Telekom’un (Hrvatski Telekom ve Telekom Austria) alması sözkonusu imiş.Bu konuda bir ihale olacakmış. Bildiğim kadarı ile başka talip yok. IPKO ‘da ülkenin 2. Mobil operatörü. Aynı zamanda Internet Servisi ve kablolu TV servis sağlayıcısı . Kablolu TV hizmeti veren bir firma daha var onun adı da Kujtesa ve o bölgenin en büyük genişbant sağlayıcısı.
Taksiye binip de havalimanı-şehir merkezi yolculuğuna başladığım anda 1976 yılına gittim . Annemin tam da ebediyete göçtüğü güne denk gelişini işaret ediyordu yol kenarındaki kır papatyaları ve nazlı gelincikler. Takside ruh halime uygun Rumeli Türkülerine yakın bir ezgi. İç çekiyor çayır çimen ve ne yöne baksam ,baktığım yerde “elâ gözlüm” var. Ürperiyorum. Priştine’nin yüzölçümü İstanbul’un nerede ise onda biri kadar. O’nda şimdi “bir” in anlamı var.
Takside bir günlük gazete var oturdugum koltuğun önünde . “Koha Ditore” ismi. Yolda giderken kocaman kocaman meslek tabelalaları gözüme çarpıyor.
Müzik değişiyor. Bir başka Rumeli ezgisi. Kosova’da en bilinen enstrüman Arnavutların Çifteli(a)si . Adı üzerinde iki telli (ağaçtan) armut tipli anladığım kadarı ile en kalında çalındığı zaman gitar daki si ve mi notalarına benzer ses çıkaran telli bir saz . Çalan müzik çiftelia dan mı geliyor bilmiyorum . ama böyle bir saz olduğu belli .Gelmeden önce araştırmıştım Kosova’nın folklor ve müziğini. Bu sayede de pek çok Balkan ezgisi ile beslenmiştim.


İLK ÇAĞRIŞIMLAR
Öncelikle şunu söylemek gerekir ki , 1999 da savaş dönemi ardından 2008’e kadar süren Birleşmiş Milletler idâresinde geçen bir devrin nihayetinde bağımsızlığını ilan etmiş olan bu ülkenin tanınma sorunu başlıca bir problem.
Sonrasında târihin geçmiş aşamalarını hesaba katmazsak yakın târihe bakınca, Sırbistan, Arnavutluk, Arnavut halkı , Slavlar, Amerika Birleşik Devletleri , BM Güvenlik Konseyi NATO,UNMIK (BM Kosova Misyonu) , KLA (UÇK) , Avrupa Birliği Kosova Hukuk Misyonu ya da diğer adı ile Avrupa Birliği Adalet ve Polis Misyonu (EULEX) ,Dinler arası çatışma, misyonerlikler ve Kosova ekseninde incelendiğinde permütasyonları geniş ,cevaplanan- cevaplanmayan sorular yığılıyor üst üste. Genel güç dengelerinden ya da eksende yer alan akuple çalışan sistemdeki ana aktör ya da kilit parametrelerden birini diğerinden çekip ayırmak, adeta “Mütemmim Cüz” haline gelmiş bir bütünden ,esaslı unsur olan parçalardan bir kısmını koparıp bütünmüş gibi göstermek, dilini dışarı çıkarmış bir köpeği neden dilini çıkardın deyip ayıplamak kadar abes olsa gerek.
Orta Öğretim yıllarına bir geri gitsek ,târih kitaplarımızdan çok iyi bildiğimiz üzere 14. yüzyılda Osmanlıların bu bölgedeki hâkimiyeti başlıyor ve 5 asır sürüyor. Meşhur 1389’daki Kosova Savaşından söz ediyorum elbet. Genelde ortalama sohbetlerin I.Kososva, II.Kosova, I. Murat (Hüdavendigâr) 1. Balkan Savaşı, 2. Balkan Savaşı denip kapandığı ama yaraları henüz kapanmamış insanlık haklarının ele dâhi alınmadığı bir geleneksel sığ bakış açısında ve şablonunda yeterince derinlemesine bilgim olmadığı için, ideolojik planda flu dezenformasyonların girdabında heyecanlanarak ben de olduğumdan daha derin ve/veya birikimli görünmeye çalışma refleksinin laçka bir samimiyetsizlik olduğuna inançla Ortadoğu & Yeni Dünya Düzeni gibi ,Balkanlar konusunda da daha fazla okumaya ve araştırmaya karar verdim. Kaldı ki samimi kuşatıcı ve kucaklayıcı olmanın karşısında dışlamak,cephe almak,ötekileştirmenin Dünya’ya ya da insanlığa ve en önemlisi insanlara faydası olmadığını düşünen biri olarak, inanmadığımız ya da savunmadığımız herhangi bir fikir ve savunucularına karşı itâat etmek yada saldırıya geçmek yerine sözde değil samimiyette (farklılıkların kabulü ile) uzlaşmanın güvenli duruşu içinde olmayı savunan biri olarak, başka bir tutum içinde olmak da kendim için kendimi anlamamakla kalmayıp fuzûli bir aşırılık olur diye düşünüyorum. Hatta “Paradigma dışı Düşünce ” eğitimlerimde bile mesajlarımı verirken beni bulandırır ayağımı dürter. Bir başlangıç ya da devam noktası olacak ise meselenin kurmaca târih ile gerçek târihin ayırdına varmanın bilinci olsun isterim gölgemi arkada bırakacağım ışığın üzerine yürürken.
Eğitimden söz etmişken burada Sami Fraşeri Lisesi’nde hem Türkçe hem de Arnavutça eğitimi veriliyormuş çocuklara . Eh bu isimde çok yabancı sayılmaz bize. Şemseddin Sami Fraşeri deyince hemen çağrışım başlar. Bir de üzerine Ali Sami Yen dersem tamam işte. Evet Galatasaray spor klübünün kurucularından Ali Sami Yen’in ilk Türkçe lugatı yazan babası.Sami Fraşeri ünlü bir edebiyatçı.Türkiye’de Şemsettin Sami olarak bilinmekte. Bu aile aynı zamanda Arnavut Bektaşilerinden olarak bilinmekte.
Bir ondalık kesirde yüzdelerde irdeleyecek olsak Kosova’nı %90 nüfusu Arnavut ve onlara baktığımızda Arnavutluk’taki Arnavutlar nerede ise %75 Müslüman, %25 Katolik ve Ortodoks Hıristiyan iken, Kosova’daki Arnavutların nerede ise tamamına yakın diyebileceğimiz bir oran ki bu oran %95’i Müslüman.Bu arada Kosova’da ki Sırp nüfus daha çok ülkenin kuzey kesimine yoğunlaşmış vaziyette . Bu demografik bilgilere dair sokaklarda grafittilerde neler yazıyor kimbilir bilemiyorum ama caddelerde ne çok çeşitliliğe tanık oluyorum bilseniz.

Polenler uçuşuyor bazen burnum kaşınıyor .Kaşıyorum. Priştine’de. burnumu kaşırken de tefekkürdeyim. Göğsüne çileyi rozet gibi takmak zorunda kalanların üzgün hırpalanmış hikâyeleri de var gülücüklerin arkasında bunu görüyorum. Yaşamış oldukları süreçlerde çektikleri acının etlerinin çimdiklenmesi kadar basit olmadığı anlaşılıyor.
Serbest piyasa ekonomisinin, pazarlama ve satış eksikliği olanı dışta bırakma yanılgısına kapılmadan, bizi her istenmeyen durum içinden çekenin bunu bizim iyiliğimize doğrultulmuş bir inayet olduğu algısı ile putlara ve idollere tapılmadan ve tepemiz üzerine çakılmadan yaşamamız dilekleri ile kelimeler sıralandı nedense şu yoğunlaşmış trafikteki arabalar gibi satırlarıma . Yine ne dediğim anlaşılmıyor ise onu demişimdir. Yine değil , yeni şekilde söylemişimdir . Geçmiş zamanın hikayesini şimdi de .
Otele girip çıkıyorum arada bir dolaşıp dolaşıp. Bir yandan maillerimi ve projelerimi takipteyim. Binbir gece dizisi Arnavutça alt yazı ile oynuyor bir yerel kanalda. Diğer kanalda Lahey Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’nde yargıları konuşmakta. Otelde ve gezdiğim her yerde maddiyattan bağımsız olarak pek çok yer çiçek gibi temiz ve düzenli. Roll-on,deodorantla temizliğin aynı şey olmadığını ayırdında burada yaşayan ve gözleme şansı bulduğum insanlar .
Kalp ve damar hastalıkları açısından kalp ve damar cerrahisi anlamında Balkanlar’ın tek uzman hastanesi International Medicine Hospital var bu şehirde . Bu arada bu cografyada kan dolaşımım,kalp ritmim ve , sindirim sistemimin oldukça huzurlu olduğunu söyleyebilirim. Tekrar çıkıyorum otelden .Arnavut göçmeni bir ailenin kızı olan ve anne tarafı Priştineli olan Candan Erçetin’in bahar şarkısının “Bahar geldiğinde mi ben böyle olurum Yoksa böyle olduğumda mı gelir bahar” nakaratını söyleyerek yürüyorum.
EKONOMİ
Her ne kadar etin kilosu bizdeki kadar pahalı olmasa ve 1 kg et icin 5 EUR yetse dahi iktisadi açıdan bir hayli güçsüz ve dışa bağlı Kosova. Endüstri ve iktisadi kalkınma diye bir şey de yok. Vergiler bir hayli yüksek. Alım gücü düşük . Gerek Priştine gerek ise Prizren eşrafı ile ve bazı resmi otorielerle hatta onların müstahdemleri ile yapılan konuşmalardan edinilen izlenimim gelir dağılımda adaletsizlik , yolsuzluk alavere dalavere, rüşvet vb olması da bir başka problem gözükmekte. Bu söylemleri bana aktardıklarında insanların psişik ve kültürel yapılarının farklı olması çeşitlilik açısndan iyi idi diyebiliirm
Ümitleri ve beklentileri ne idi bu insanların bunları izliyordum gözlerinde anlattıklarında ziyade. Yapılmakta olan ve yapılacak olan ekonomik reformlardan da umutlular.
Çalışma saatleri ve fazla çalışma saatleri ile ilgili mevzuatı sorguladığmda ,bir yandan da bir emeklinin bir ayda alabileceği azami aylık 85 EURO. Çalışanların görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretlerini kendilerine ödenmesi konusunda gecikme olup olmadığı konusunda değişik görüşler var. Çalışma esaslarını düzenleyen İş Kanunu neredeyse çıktı çıkacak. Dünya Bankası'nın Raporlarında (ki orada DC de iki arkadaşım çalışıyor onlardan güncel bilgileri soracağım) dış yatırımcılar güvensizlik nedeni ile yatırımda isteksizler diye geçiyormuş. Ekonomist kimliği ile değil araştırmacı gazetecei kimliği ile dinlemeli her şeyi .
Türkiye'nin Priştine Büyükelçiliğinde bunun nedenleri üzerinde konuştuk bir süre. Bu arada Avrupa Birliği konusuda , öyle görünüyor ki biriis girerse diğeri de girecek . Sırbistan’dan sözediyorum Avrupa Birliği icin Sırbistan’a Kosova’yı tanıma şartı getirilmiş vaziyette
Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması CEFTA yani açılımı Central European Free Trade Agreement ay sonu toplanacakmış Priştine’de. CEFTA’ ya üye olan ülkeler başta Kosova Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve bir de Moldovya., Balkan ülkelerinin coğrafyaları düşünüldüğünde Moldovya biraz sanki dışarıda kalmış gibi gözüküyor. Fakat eskiden Macaristan,Polonya,Romanya Bulgaristan Slovakya ve Çek Cumhuriyeti vb gibi ülkelerinde olduğunu göz önünde bulundursak o kadar da aykırı değil. O ülkeler EU (Avrupa Birliği’ne) ya girince CEFTA dan çıkmışlar.
Ekonomi ve Ticaret anlamında Kosova ile Türkiye arasında ekonomik ilişkilerin geliştirilsin diye bir de Kosova(KTTO) olarak anılan Türkiye Ticaret Odası var.
Kosova’da “Kosova Ekonomik Kalkınma Bakanlığı” adı altında bir bakanlık var. Tabi ayrıca Ticaret ve Sanayi Bakanlığı diye bir bakanlıkta var . Ticaretin gelişöesinde en önemli engellerden birisi bürokrasi ve prosedürler..
Bu sene birkaç ay evvel ülkenin başına geçen Jakova’lı Kosova Devlet Başkanı yani Cumhur Başkan bir kadın ve ismi Atifete Jahjaga.Kendisi önceleri Kosova Polisi Müdür Yardımcısı olarak Güneydoğu Avrupa'daki kadınlar arasında en yüksek mertebe olan (General Major) Tümgeneral rütbesi ile görevli imiş .Şu anda beklenen o ki en azından 2013 yılına kadar görevde kalacak.
KOSOVA KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI ZİYARETİ
Kosova Kültür, Gençlik Ve Spor Bakanlığı’nda (Ministry of Culture Youth Sport ) Bakan yardımcısı Gani Elshani ile iki ülke arasındaki kültürü konuşuyoruz kısa bir süre.Bana sanat ile ilgili dosyamı göndermem konusunda zor anladığım sözler söylüyor. Aslında müzede gördüğüm arkeolojik buluntulara ait birkaç şey sordum ama onları tam olarak dil iletişimi eksikliğimiz nedeni ile açıklayamadı ,Bir de uzun cümleler kurmasam. Bakan yardımcısının yön değiştiren bir ilgisi vardı. Türkiye’yi sordu biraz . Sadece bildiğim kadarı ile Türkiyede bu hafta sonu yapılacak seçim sonrasında Kültür ve Turizm bakanlıklarının birbirlerinden ayrılacaklarını ilettim. Kültür ve tabiat varlıklarını koruma , tabelalar meselesi yada Unesco Kültür miras listesi gibi konularda çok yüzeysel seviyede konuşmalar yapabilidik . Ben yine de düşüncelerimi ve görüşlerimi aktarabilme fırsatını bulabilmiş ve genel hatları ile mesajlarımı iletmiş durumda idim.
Sonra Bakanlıktaki Türklere ait kültüre ait ne varsa bakıyoruz ilk dikkat ceken Mevlana’nın 7 öğüdü oluyor. Mevlanana’nin öğütleri yanında kendisi öğütlerin altındada 7 semazen bulunan bir küçük sanatsal çalışma var duvarda Bana Kültür Bakanlığı’nı gezdiriyorlar.
Binanın çeşitli yerlerinde Maria Tereza gibi bir de 2006 yılında ölene dek Kosova Cumhurbaşkanlığı yapmış olan ve Kosova Demokratik Birliği' adlı siyasi partinin (LDK) başkanıPresidenti historik Ibrahim Rugova fotoğrafları asılı . Bir de Başbakan Hashim Thaçi fotoğrafı vardı. Bakan yardımcısı ,başbakanın kültür ve spor faaliyetlerinin geliştirilmesine ilişkin pek çok çalışmaya destek verdiğini söylüyor.


GEZİNTİLER
Pambuk Sheqeri var ellerinde çocukların ve önümde nasıl yapıldığını da görebiliyorum. Toplumun genel moral yapısı iyi durumda hissediliyor. Nene Tereze adı ile hatta Gonxhe(ya da Conxhe) Bojaxhiu adı ile bilinen Nobel Barış ödüllü Rahibe Mother Teresa Arnavutluk’ta olduğu gibi burada da karşıma çıktı heykeli ile. (En son geçtiğimiz sene Norveçte Oslo’da Nobel Peace Center ‘da çıkmıştı karşıma) Heykelin önündede bir çocuk heykeli var. Heykele bakan banklardan birinde bir kadın üzerinde “Dnevni Avaz” yazan bir gazete bakıyor bir de bebekliler konuşuyorlar araşarında dondurmasını yiyen kız çocuğu beni ve şapkamı kesiyor .Tezgahtaki rengarenk el örme bebek patikleri dünya tatlısı. Bebek olup ayağıma giymek istedim. Çekirdek çıtlamak burada adetten. Etraf çekirdek kabuğu dolu ama oldukça sempatik gözüküyorlar . Hem yiyenler hem de az önce tezgahta avuçlarımı içine daldırıp karıştırdığım yığma kabak çekirdekleri.
Rahibe Teresa Meydanı işte . Hani buranın meşhur Fellini Pastanesi’nin bağımsızlık günü nedeniyle hazırlananan 100 metre karelik 3 tonluk dünyanın en büyük pastansın halka dağıtıldığı yerdeyim .

Caminin dibine gidiyorsunuz, ne yazık ki yine o kocaman meslek tabelaları. Bir direkte bir kısmında Etnoloji müzesi tabelası aynı direkte biraz üzerinde 50 m ileride avukat (Avokat) tabelası. Bu tabela ve görüntü kirliliği konusu geliştirilmesi gereken bir alan olmuş Priştine’de.
Teatri Kombetari Kosoves isimli bina The National Theatre of Kosovo yani Ulusal Tiyatro binası oldukça renkli afişlerle süslü . Bu arada afiş demişken Arnavut şarkıcı Korab Shaqiri afişleride şehrin bir çok noktasına, hatta ağaçlara bile asılmış .

Kosova’da Ulpiyana kasabasından çıkan neolitik dönemine ait kalıntılar başta olmak üzere pek çok eserin Kosova Ulusal Müzesi’nde gezilmesi sırasında, Kosova’da yapılan kazılarda çıkarılan târihi eserlerin bir kısmının Sırbistan’da Belgrad’a gittiği ya da çalındığı gibi konuşmalara tanık oluyorum. Müze gezmesini tamamladıktan sonra Osmanlı eseri olan saat kulesi önünde “white retrieve” bir köpekle kaynaşma sonrası yola devam ediyorum. Cami var en yakında.
II Mehmet Fatih Camii‘nin içini gezdikten sonra caminin imamı İlyas bey ile kısa bir ayaküstü söyleşisi yapıyoruz Türkçe kelimeleri ile selamlıyor beni.Bir besmele çekiyor bir ara. Kafamdaki şapkaya kılık ve kıyafetime takılmıyor en ufak bir dışlayıcı bakışı yok.Benim gözümdeki aynada öyle. Belki de ilk günâhın bakışta ve gözde olduğunu düşünmemdendir. Bu arada 1460 lda yapilan Mbretit Mosque 1953 den beri 2.Fatih Camii olarak bilinmekte imiş.
Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönüp dönmediği ,Şamanizm, Astronomi, Trigonometri ya da metafizik her şey konuşbilirim kendimle . Ama bana söyleyemediğim bir şeyim var.
Güvenli bir şehir , Daha siz taksiye oturur oturmaz hayat hikâyelerini anlatmaya hevesli ve kelimeleri fazla sarfetmeden öze inen makûl' aktarımlı taksi şoförleri ya da esnafı sizi kazıklamaya çalışmıyor . Barış ve istikrâr görüntüsü var.
Denize kıyısı olmayan kentlerde deniz salyangozu gibi ağır ağır hareket ediyordum sanki. Zaten tatilde neft yağı sürülmüş gibi koşturmanın manası ne ola ki.
Arnavutluk’ta olduğu gibi burada da var İskender Bey Anıtı. Bu arada bir dolu değişik isimli kültür-sanat dernekleri var. Xhemajli,Afrim, Xhevdet gibi ismler bizdeki Ahmet ,Mehmet, Hüseyin diyebilirim o derece sık raslanıyor bu isimlere. Diğer yandan isimlerin Cemal ve Cevdet gibi bizimde bildiğimiz isimler olduğunu anlamamak da mümkün değil.
UÇK (KLA) Kosova Kurtuluş Ordusunun kısa adı . Kosova Kurtuluş Ordusunun Gazileri Yasasının diğer anlamda Kosova Meclisi’nin Savaş Değerleri Yasasının çıkartılmasını isteyen eski UÇK’lılar Hükümet binası önündeki grevdeler fakat halkta onlara ait çeşitli kanatlar var.Kimi diyor ki onlar memeleketi Sırplara sattı yolsuz işlere girdi , kimi diyor ki Yok onlar Kosova’nın Kosova olmasını sağladı. Resmi otortitelerle yaptığım görüşmelerde halkın bahsettiği bir kanadın olmasına rağmen
07.Temmuz 2011 Priştine .
GURME
Priştine’de 5 yıldızlı Grand Hotel’de bir Türk mutfagı var bir kasap köfte yanına pilavı ve salatası ile 3.5 EUR ya yiyebileceğiniz aklınızın ucundan geçmez.(Geçer niye geçmesin) Norveç’te benzer bir tabağa en az 75 EUR ödersiniz. Bu arada Kosova’da Türk mutfağından tanıdığımız ve başka Balkan ülkeleri menülerinde de rastladığım yahni ,külbastı,elbasan tava ,musakka gibi yiyecekleri bulmak mümkün. Yemek yerken acayip bir şey düşünüp ne Baltık e Avrupa ne İskandinav ne de Balkan hata ne de Arap ülkelerinde hiç almadığım bir koku var acaba ben mi rastlamadım. Mahlep kokusundan söz ediyorum.
08.Temmuz 2011 Priştine
The Board Member of The Council for the Defence of Human Rights and Freedoms (CDHRF) ya da Türkçe olarak çevirecek olursak İnsan Haklari ve ozgurlukleri savunma konseyi yon kurulu uyesi Zinaide Kuci Gruda ile soylesi srasında bazı sorularma kısmi yanıtlar aldım.
08.Temmuz 2011 Priştine

İçimdeki bülbül kafestede olsa , gülüstana dönük bakışım nazarım Yel gibi esip yol gibi tozarım , olsa da olmasa da olup biteni ve bitmeyeni yazarım. Derine kazarım ama sığda tutarım günü gelinceye kadar. Daraldıkça ferahlıyorum



PRIZREN’den KISA KISA
Gün ortasını geçip bir Rumeli türküsünde
Şar dağının dibinde söyle nedir tefekkürde
Içimdeki benden olmayanın yalnızlığını kovan
Ne söz söylesem Prizren icin bugün yavan
Semalarda kavuşan bulutlari seyreder dört gözle
Dört gözlu yüregim genisledikce daralan eyvan
Taş köpru ile bakışıp göz kirpar Şadırvan
Nereye baksam sana kavuşuyorum civan.
Prizreni Haziran 2011 Cigdem

Tam sabah yola çıkacakken Perşembe’yi sel aldı. Taksi şöförü gitmem demesin mi . Bir saatlik bekleme sonunda karar karardır deyip yeni bir şöför ile anlaştım.
Taksi yaklaşık 90 dakika süren yolculuğun sonunda beni ,”Ben İstanbul’dan geldim” dediğimde herkesin Fatih Sultan Mehmet dediği bir şehre ulaştırdı. Burada su var, nehir var, târih var ,kışlası var hatta kubbesiz camisi bile var.
İşte Hicâz makamı Rumeli türküsünün içindeyim. Maya dağdan kalkan kazlar,Al Topuklu Beyaz Kızlar Yarimin Yüreği Sızlar Eğlenemem Aldanamam Ben Bu Yerlerde.. Duramam Nedenine gelince Maya dağı olarak bilinen dağ, Vardar nehrinin de doğduğu yer ve Mayadağı Şar Dağının bir kısmına verilen isim. . Ben annemin bir kızıyım. Efendimin sağ gözüyüm Vardar ovası kazanamadım sıla parası. Tam bana göre bir nereden nereye hikayesi bu Mayadağı Türküsü Prizren’de.
Önümden bir atlı fayton geçiyor. Tezgahta satılan elma şekerlerinin üzerine ülke bayrakları mıhlamışlar .
Kültür başkenti Prizren’i ikiye bölen Bistrica nehri üzerindeki taş köprü ki ona Ali bey diyorlar ilk olarak zihnimi Bosna Hersek’teki Mostar Köprüsüne bir götürdü getirdi kemer gözlerinin arasından nehri izlerken. Cayır cayır çektiği acılar yüzünden içine dönmüş insanlarla , hararetle yaşam çoşkusunu hiç kaybetmemişlerin arasında geçip gidiverdim . Aslında Osmanlı gibi bakıyoruz ama Doğu Roma İmparatorluğu zamanlarını da göz önüne getirnce Hun İmparatorluğu ve Peçenkler döneminde de Türkler yaşamış Prizren’de.
Besimi Rastoranda guvercin ve hayvanlara baktıktan sonra tam köfte (çüfte) me yumulmuş tadını çıkartmakta iken az önce tanıştığım çocuklar dondurmaları ellerinde yanıma geldi .Tane tane konuşuyorlar . O nasıl sempatikliktir öyle . Kaç lezzet bir arada gün ortası. Tansiyon hastalığı(yüksek) olanlara köftenin tuzunun bir hayli fazla olduğunu söyleyebilirim. Yemeğin üzerine Türk kahvesi içenler gören şaşırmasın.
Camekandaki sucuklara ve vitrindeki köftelere flaş patlatmadan çekimler yapıyorum. Prizren Kalesi bütün şehrin panaromasını izlemekte. Mehmet Paşa Hamamı ne yazık ki kapalı ve içini gezmek mümkün değil sokağın önünde ileri geri afişler ve meslek pankartları tabelaları asılı. Priştine’de gördüğüm bu tabela kirliliği aynen Prizren’de de etkili. Ortodoks Kilisesi, Christ Saviour Kilisesi ‘ne bakınyorum.Şadırvan’daki az önce önümden geçen atlı faytonun önüne parkettiği Sinan Paşa Cami inşaat halinde. Bu arada Çifte Hamam ile ilgili Bistrica nehrine atılmış sonrada çıkarılmış altınlarla yapıldığına dair efsaneler anlatılmakta. Kimse devamını getiremiyor. Dükkanlarda Türk lokumu satılıyor . Tabi pek çok şey ucuz olduğu gibi tekstil pahalı zira Türkiyeden geliyor her şey.
Sultan Murat Kışlası ,Kosova Türk Taburu Görev Kuvvet Komutanlığı'na ait ve barış gücü kapsamında gelmiş buraya . Bu kışlada aynı zamanda spor turnuvaları yapılmakta imiş
Prizren’de Türkçe konuşulmasının tek sebebi evde aile içinde konuşulması değil aynı zamanda okullarda Türkçe öğreniminde yapılıyor olması.Hatta Kosova Türk Öğretmenler Derneği diye bir dernek dahi var. Bu arada Resmi Dillerden biri de Türkçe diyebiliriz Prizren için . Bu arada burada da okullarda “ okuma bayramı “ yapılmakta.
09.Temmuz 2011Prizreni.

YAĞIŞ GEÇİŞLERİ
Son gün otel kapısı önünde yine hava durumuna bakıp bu yağmurların Priştine icin normal olmadığın söylenmesi iklim değişikliği ve Global ısınmanın bu Balkan toprağını da dışarıda bırakmadığının bir delilini teyit niteliğinde idi. Taksi geldi ve elimi salladım. Geçip gidivermiştim ben Kosova’dan. Ben ayak bastığımda 75 idi ama ayrlırken Kosova’yı tanıyan ülke sayısı Andora ile birlikte 76 idi.Şunu düşündüm giderken, gelirken hani 1976 yılına gitmiştim ya … İşte bunlarda kendi iklimimde benim geçişlerim. Sayılar her zaman tılsımlıdır ve kandırırlar kanmak isteyenleri.
2 P den gözlük yaptım elimdeki kalemle yazmadan.
İçimde mendil işlemesi nakaratlarımı dinliyorum. Vezinsiz ,uyaksız beyaz lekesiz serbest nazım sağılmış sözler var arkamdaki günlere dair .Gamzesine dokundum iki P li şehrin. Baştan sağma her şeye duyduğum tepki kadar doğal gökte düşen su damlaları. Vasat olmamız mümkün bile değil Doya doya bakıp dondüm şehre aldığım nefesi verip Yağmurdan sonra güneş açtı..
Çiğdem 10 Haziran 2011 Priştine












Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.
Hicran Çiğdem Yorgancıoğlu ‘nun Kosova devr-i Alem Hicri Alem Hicran Çiğdem Seyahatnamesi’nden ..seyahat notlarından alıntılardır . Her hakkı saklıdır .. / Eserin tüm telif hakları H.Çiğdem Yorgancıoğlu’na aittir . Eserin izinsiz kopyalanması çoğaltımı ,yayını ,dağıtımı halinde 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun hükümleri geçerli olacaktır.


Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Hicran Cigdem Yorgancioglu Kosova Prizren Pristine


Additional photos below
Photos: 264, Displayed: 58


Advertisement



Tot: 0.359s; Tpl: 0.023s; cc: 8; qc: 57; dbt: 0.0665s; 1; m:domysql w:travelblog (10.17.0.13); sld: 1; ; mem: 1.4mb