Religieuze spanningen

---

Saoedi Arabië lijkt een heel rustig land, oerconservatief, dat wel, maar er gebeurt eigenlijk nooit wat. De Arabische lente gaat aan dit land voorbij. Dat alles dank zij een pact dat meer dan 200 jaar geleden werd gesloten tussen meneer Saoed, een lokale clanleider, en de heer Wahab, een religieuze prediker die veel volgelingen kreeg. Samen verdeelden ze de macht: Saoed zou de politieke macht krijgen, terwijl Wahab de religieuze autoriteit zou zijn. Die verdeling van macht bestaat nog steeds tot op de dag van vandaag. Het land Saoedi Arabië is genoemd naar die clanleider Saoed, en de stroming van de Islam die ze hier aanhangen is het Wahabisme, genoemd naar de prediker Wahab.

Vorige week maakte ik een praatje met een autochtone Saoediër over dit systeem. Toen ik zei dat de religieuze autoriteit vast ook wel een beetje politieke doelen heeft zei hij: “alleen maar politieke doelen”. Toen keek hij verschrikt om zich heen en zei: “dit heb ik officieel nooit gezegd, als ik dit hier hardop zeg gaat mijn kop er af wegens belediging en minachting van het religieuze gezag”.

Het lijkt allemaal zo rustig hier, maar er wordt met de knoet geregeerd en er leven hier en daar wel degelijk spanningen onder de oppervlakte. Vorige week stond in de krant dat er een vrouw was veroordeeld tot een flink pak ransel met de zweep omdat ze auto gereden had. Vrouwen hier mogen geen auto rijden. Dat is een religieuze regel, gebaseerd op traditie, dus ze was veroordeeld door een religieuze rechtbank. De koning vindt dat eigenlijk onzin, en hij verleende de vrouw gratie. Volgens mijn zegsman van vorige week gaf dat een harde botsing tussen de koning (het wereldlijk gezag) en de hoogste religieuze leiders. Wie die laatste zijn weet ik niet, die blijven onzichtbaar achter de schermen.

Eergisteren at ik mijn ontbijt in het hotel en keek ondertussen naar de nieuwszender CNN. Om alles te volgen moet je goed opletten, want de grote nieuwsitems komen in beeld, terwijl het minder belangrijke nieuws in een tekstbalk onder het beeld door loopt. In die tekstbalk zag ik iets over Saoedi Arabië, dus ik wachtte tot dezelfde tekst nog een keer voorbij kwam. Het was een regeltje over onlusten met 14 gewonden. Toen ik op Internet ging zoeken vond ik in een artikel dat er een opstandje is geweest in een dorp in het oosten van het land, tegen de Perzische Golf aan. Dat is dicht bij Iran, de grote vijand van Saoedi Arabië. De Iraniërs zijn Sjiieten, terwijl het Wahabisme in Saoedi Arabië zeg maar de “zwarte kousen” variant van de Soennieten is. De Sjiieten en Soennieten zijn gezworen vijanden: volgens de mensen hier kun je veel beter met Joden van doen hebben dat met Sjiieten. Dat is zo ongeveer het ergste uitschot wat er bestaat.

In het oosten van Saoedi Arabië, langs de kust van de Perzische Golf, wonen veel Sjiieten. Die worden dus gezien als tweederangs burgers die door aartsvijand Iran worden gemanipuleerd en betaald om hier de boel op stelten te zetten. Deze Sjiieten raakten gisteren slaags met de politie: de politie had een paar baldadige jongens opgepakt, maar de vaders pikten dat niet en kwamen verhaal halen op het politiebureau. Dat liep flink uit de hand. De politie voelde zich kennelijk bedreigd, begon met scherp te schieten, en volgens die bron op Internet vielen er 18 gewonden.

In Nederland kan de jonge generatie, opgegroeid na de ontzuiling, zich denk ik niks meer voorstellen bij dergelijke verhalen. Maar 60 jaar geleden verketterden de katholieken en protestanten in Nederland elkaar ook. In onze protestantse geschriften stond toen nog klip en klaar dat de Paus de Antichrist is. Had Lenin niet een beetje gelijk dat religie opium is voor het volk?

Veel mensen denken dat we in Nederland al eeuwen vredig samenleven met andersdenkenden, en dat wij daarin een voorbeeld zijn voor anderen. Pas geleden maakte Alexander Pechtold van D66 daar nog een opmerking over: hij ontkende stellig dat we samenleefden, want iedereen zat opgesloten in zijn eigen zuil. We gingen helemaal niet om met andersdenkenden, we leefden gewoon langs elkaar heen. Het proces van samenleven begon pas na de ontzuiling op gang te komen. En toen begonnen ook de problemen. Daar zijn we in Nederland nog steeds niet echt klaar mee, met het vinden van een manier om andersdenkenden te accepteren. Geert Wilders is nog steeds populair. Laten we dus maar niet te snel oordelen over anderen.

---