Advertisement
Published: September 20th 2009
Hicran Cigdem Yorgancioglu MECODONIA SKOPJE // MAKEDONYA ÜSKÜP OHRİD seyahatinden Gunluklerinden/siirlerinden bir kac kesit Eser Sahibi (H.ÇİĞDEM YORGANCIOĞLU) Bu gezi yazısına dair 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan doğan mali ve manevi hakların gerçek sahibidir.
All rights reserved
Kabhi Alvida ,Elveda deme Rumeli’ye
İçimde bir Balkan türküsü döner deliye
Vardar Nehri başlar fıkır fıkır kıpırdamaya .
Fingirdeyip ,köpürüp oynayacak besbelli ,
Ben Güneydoğu Avrupa'da gezerken
Adımlarım Osmanlının izlerini sürerken
Coskusu ile Üsküp’ten Ohrid’e giderken
Yola çıkar içimdeki cocuk henüz erken
Az uz gidip,bir varmış bir yokmuş derken
Arkeolojik bir kazıda alır birdenbire solugu
Tarihi kazar geçmişin ,şimdiki zamandaki oluğu
Kimbilir kazdığım 14 yaşında kafatası Kimin çoluğu , çocuğu
Hava sıcak güneş başımızda nasıl acaba buranın kışı soğuğu
Hicran Cigdem Yorgancioglu
Plaosnik,Ohrid- Macedonia
Üsküp bizim değil? Bunu duydum, için için.
Kalbimde bir hayâli kalıp kaybolan şehir!
Ayrılmanın bıraktığı HİCRAN derindedir!
Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene,
Biz sende olmasak bile, sen bizdesin gene.
- Yahya Kemal Beyatlı
(Ahmed Agâh)
Üsküp Belediye Başkanı Nişli İbrahim Naci Bey'in oğlu olan ve Türkçe için "ağzımdaki annemin sütü" ifadesini kullanan şairimiz Yahya Kemal Beyatlı’nın Üsküp’te ikinci adımı (hicran) içinden geçiren
dizeleri ile açtım gezi yazımı .
Kırmızı bayraklı bir ülkeye ,Makedonya’ya yolculuk .Elveda Rumeli ..Vardar nehri ,ovası ,Samsa tatlısı,Altan Moma
Önce bu tabirle başlayalım . Altan moma” yani (altın kız) Makedonlar ‘un güzel bir kızı tabir .Makedonya’da güzel bir kız adeta . Elveda Rumeli malum 5 asırlık süreç içinde Rumeli'ye "elveda" diyen bir halkın hikayesini konu alan ve hiç izlemediğim TV dizisi , vardar ovası dilimde olan bir türkü .
M.Ö. 7. YY Tuna boyları ve Kuzey Karadeniz’de devlet kuran İskitler tarafından ele geçirilmişt Üsküp ve İskit-Yüzküp diye anılırken zamanla” Üsküp” olarak söylenmeye başlanmış. Üsküp ismi “Nöbet Yeri” yada Tepesi” anlamına gelirmiş. Makedonya’da yasayan Rumeli Turkleri, 1877, 1912, 1923 ve 1952’de olmak üzere 4 kitlesel göç doneminin ardından şu anda ülkenin azınlıklarından biri haline gelmiş vaziyette . 2.milyon kişinin yaşadığı Makedonya’da şu anda 100.000 civarı Türk yaşamakta .
16.05.2009
Saatler bir saat geriye alınıyor GMT +1 kullanıyorlar . Havalanı ufak ve uçaktan inip terminale doğru yürüyüp bir taksi arayışı içine girdikten sonra sonunda 25 Euroluk şehir merkezi ücretini pazarlıkla 15 EUR ya indirip bavulumu bagaja yerleştiriyorum . Misyoner Rahiba Teresa’nın memleketinde bakalım beni nasıl iyilikler güzellikler bekliyor ezan ve çan sesleri arasında .
Üsküp ‘te Holiday Inn otelime yerleştikten hemen sonra ilk soluğu Üsküp’ü ikiye ayıran Vardar nehrini seyrede seyrede Eski Üsküp’te aldım . Bu nehirdeki ayrımın sadece coğrafi değil aynı zamanda etnik bir ayrım olduğunu Eski Üsküp turumu bitirip yeni Üsküp’e geçince anlayacağımdan habersizim henüz. En büyük etnik grup Makedonlar ardından Arnavutlar ve sonrasında Türkler ,sonrada Boşnaklar geliyor . Eski Üsküp’te çoğu insan Türkçe konuşuyor .Neredensin sorusuna İSTANBUL diye cevap verdiğimde “İstanbul Büyuk kasabadır” diyorlar .Çarşıya girişimde burayı Saraybosna’daki Başçarşıya benzetiyorum .
Güvercinlerle oynuyor çocuklar .çeşmelere ağzını dayamış kimileri .Balkan melodileri geliyor kafelerden . Üsküp Çarşısı’ndaki Murat Paşa Camiinde Türkçe vaaz veriliyormuş diğer camilerde yokmuş bu Türkçe vaaz. İsa bey camiinde durum nasıl onu da bilmiyorum . Bilene rastlamadım. Bu arada Ortodoks Makedonlara verilen hakların Müslümanlara verilmediği bir gerçek. Hıristiyanların bulunduğu bölgelerde 3 bin kişi bir milletvekili çıkarabilirken , Müslümanların bulunduğu bölgelerde bu sayının 15 bin kişde bir milletvekili çıkarabilmeye tekabül etmesi örneklerden sadece bir tanesi .
Üsküp’te Türk mimarisi izliyorum
Yürüdüğüm her adımı izliyorum
Hani sen bizdesin der ya Yahya Kemal
İçimdeki beni bende şair gibi bizliyorum
Üsküp kalesinde vakit geciriyorum bir süre . Rumeli Hisarı geliyor gözümün önüne .nedenses Davutpaşa hamamını pek sevdim.
İstanbul’da bilirisniz Karaköy
Perşembe Pazarı'nda Kanuni Sultan Süleyman'ın sadrazamı Rüstem Paşa tarafından yaptırılmış olan Kurşunlu Han vardır. İşte bir Kurşunlu Han’ da Üsküpte ve Osmanlı kültürünün en nadide eserlerden biri sayılmakta . 16YY ‘ın ortalarında Müezzin Hoca Al Madini ismi ile anılan Müslühuddin Abdul Gani Kurşunlu Hanı inşaa etmiş. Kurşunlu Han, aslında Dükkancık Camii’nin masraflarını karşılmak için kurulmuş. Ortasında bir şadırvan ,yanında Şengül Hamamı var. 19. YY da da kurşunlu çatısı nedeni ile Kurşunlu Han ismini almış .1.Dünya Savaşı sırasında çatıdaki kurşun çıkarıldı yerine kiremitler konmuş.19YY ın ikinci yarısında hapishane olmuş. Kürkçüler Han’ın yanmasında sonra Kurşunlu Han’da kürkçüler yerleşmiş. Sonra savaşta (1.Dünya Savaşı ) mühimmat deposu olarak da kullanılmış.Sonra Sırplar zamanında Müzeye dönüşmüş ve Makedonyaya da bu şekli ile kalmış. Akşam konser vereceklerimiş . Zeus başı lahitler ve envayı çeşit taş eser .
Yeni Üsküp ise Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin ve de Divan edebiyatının en büyük temsilcilerinden biri olan Siyaset adamı sanatçımız Yahya Kemal Beyatlı afişlerine raslamak mümkün. Yahya Kemal’in “Üsküp ki Yıldırım Beyazıt Han diyarıdır, Evlad-ı Fatihan’a onun yadigârıdır dizelerini düşünüyorum.
Edebiyattan söz açmışken Gane Todorovski’de Üsküp’ün bilinen şair ve tercüman edebiyatçısı bir de Bogomil var.
Elveda Rumeli dizlerinden birinde yeralan çalgıcı tayfası ile ayaküstü bir sohbet
ufak bir serenat dinleti . Çocuklar tek tek adını söylüyor , çiğdem abla diye hitap ediyorlar .
Gece otele dönüş sırasında çocukların kaykay oyunlarını ve çıtayı giderek nasıl yükselttiklerini inceliyorum.Su fiskiyeşeri arasından şehri düşlüyorum şairane . Su gibi geçiyor zaman dizelerim divane .
Makedonya
16.05.2009
Pir Muhammed Mehmet halveti turbe ve dergahi ziyareti Diğer yandan Ayasofya Kilisesi ,Antik Tiyatro, gezisi keyifli idi . Bu ayrıntılar seyahat günlüğümde saklı.
Güllü ve Muhammet ile tanışıyorum önce sur ardındaki eski şehide kalenein dibinde . Gündüz Plaosnik St. Clement Kilisesi kazı bölgesinde uzunca zaman çalışma içinde idim.
2 yıl once Makedon arkeolog ekiplerin 14. yüzyıldan kalma ve içinde 2 bin 383 adet Venedik gümüş sikkesi bulunan seramik kabı gosterdi . Ohri(Ohrid) yakınlarındaki Plaosnik tepesinde yapılan kazılarda gerçekleşti. Saint Panteleimon (Macedonian Plaosnik. 200 lerden bu yana yoğun şekilde kazılıyor . 2002 de Saint Clement's kalıntıları bulunup kiliseye taşınmış. Kalıntılar arasında bir kısmı hasar görmüş kilise çanı da varmış . Onarılıp mermerlerle birlikte kiliseye yeniden konmuş .Kilisenin kutsallıgını ve orijinal (spiritüalite olarak anılan ) ruhaniliğini korumak açısından çok şey elle yapılmış ve makineler kullanılmamış ,Manastırdaki ilk kazılar 1943 te Prof. Dimche Koco tarafından yapılmış . Ve yer altı tüneline ulaşılmış
. . Ardından Roman basilicasçıkmış meydana .
Kazı ekibinden Milena ile tanıştım ve 14 yaşında bir erkek çocuğunun kafatası kazı işine bende yardım ettim .Daha doğrsu bir kazı alanında yarım gün fiili olarak çalıştım. İğne ile kuyu kazmak ne demek bunu anlamak icin burada güneşin altında saatlerce kalmak yeterli . Tılsımlı anlar bunlar .Milena ismi bana Kafka’yı hatırlatıyor ve de mektupları . Kafla’nın yaşama gücünü arttıran mektupları. Tabi hayatımın anlamlı bir parçası haline getirdiğim ve performanslarımda sıkça adını geçirip kızı Rosalind icin resim yaptığım Agatha Christie’yi de hatırladım .
Arkeolojik ve antropolojik anlar sonucunda bir yürüyüş.
Gecenin en güzel görüntüsü Kuğulardı . Bir sohbet yaptık biraz akşam gezintisi .Sevdim bu kasabayı. Yine gelirim.
Ohrid
17.05.2009
Ali Paşa Camii, Hacı Hamza Cami, Çınar Meydanı gezin dön dolaş dur . Angelina ile Avustralya anıları üzerine konustuk uzunca bir süre .
Bir akşam çalgılı çengili biter gece Ohrid’de
Antonios ( bir ara ), Pavorotti ‘den alıyor gitarı . Donce Angeloska ile Dragan kuzen oluyorlar. Hikayenin kalanı seyhat günlüklerim Hicr-i Alem’de
18.05.2009
Advertisement
Tot: 0.052s; Tpl: 0.014s; cc: 10; qc: 22; dbt: 0.0283s; 1; m:domysql w:travelblog (10.17.0.13); sld: 1;
; mem: 1.1mb
can erfir
non-member comment
macedonıa
çok güzel.ben de bu yaz Macedonyadaydım.ama sizin analizleriniz daha güzel.başka nerelere gittiiniz??Gezdigimiz yerleri paylaşmak isterim.sevgilerle.can