Tibet 5-2015

---

Tibet









5-24-15



Tibet: $US=6.2 Yuan

Weather forecast for Lhasa
Sunday

Clear
Max 16°C
Min -3°C
Monday

Mostly Sunny
Max 19°C
Min -2°C
Tuesday

Partially cloudy
Max 17°C
Min -2°C
Wednesday

Partially cloudy
Max 17°C
Min -3°C
Thursday

Partially cloudy
Max 17°C
Min -2°C
Hon 2000 nam truoc vua Tibet, Songtsen Gampo, la vi vua hung manh va sung dao Phat Nha vua da noi rong bo coi Tibet den phia nam India va dong China. Nuoc China muon than thien voi Tibet nen trieu cong cong chua Wencheng cho King Gampo cung nhu cong chua xu Nepal trieu cong cho King Gambo. Den the ky 13 Tibet bi do ho boi Mong Co. trieu dai Thanh Cat Tu Han cua Mong Co chiem dong Tibet luon ca China. Den nam 1350 thi Tibet duoc doc lap va duoc Mong Co phong cho vi lanh dao ton giao cua Tibet la Sonam Gyatso tuoc hieu Dalai Lama nghia la Great Ocean. Den Dalai Lama thu 5 Lobsang Gyato la vi Lama vi dai . Ngai da cho xay nhieu Monasteries va ngay ca xay Potala hien huu den ngay nay. Mong Co cong nhan su doc lap cua Tibet va Tibet dat duoi su lanh dao cua Dalai Lama. Nam 1911 Tibet xua duoi tat ca Chinese ra khoi dat nuoc ho va tuyen bo doc lap. Nguoi Chinese va Tibetan khac hoan toan mau da, ngon ngu , van hoa…Nguoi Tibet to con hon, vam vo hon nguoi Chinese. Nguoi Tibet da ngam den con nguoi Chinese da trang hon. Nguoi Tau da so noi tieng Catonese va Mandarin con nguoi Tibet noi tieng Tibetan.

Den nam 1949 sau khi Mao Trach Dong chien thang trong cuoc noi chien o Trung Hoa va Mao lien tien chiem Tibet nam 1950 voi danh hieu la de giai phong Tibet.

Nguoi Tau dung quan doi can thiep khong chap nhan su doc lap cua Tibet ,bat chanh quyen dia Phuong cua Tibet va buot Tibet chap nhan cho tau co quyen toi thuong o Tibet. Cuoi cung nguoi Tau chiem Chamdo , lanh tho cua Tibet va bat dai dien cua Tibet xac ngap Tibet vao China. Nguoi tau tan pha chua chien, chiem dat dai. De roi Duc Dalai Lama phai dung ngua de tron qua An Do. Mot cuoc noi day cua dan Tibet chong lai su xam lang cua China va trong tran chien nay quan Tibet co 8,500 nguoi Tau co 40,000 nguoi. Tran chien lam 180 chet. Tau chiem dong mien Tay va Central Tibet. Mien dong thuoc ve vung dat cua sac toc thieu so.



Khi Mao trach Dong len cam quyen 1949 ong ta ta thay doi doi song kinh te xa hoi de roi tu 1958 den 1961 co khoang 18 trieu nguoi chet trong so do co 200,000 to 1 trieu nguoi Tibet chet. 6,000 monasteries bi pha huy. Trong nam 1962 tran chien cua China va India tranh gianh South Tibet mac dau China thang nhung China rut lui de South Tibet cho India.

Vao nam 1965 Tau cong da lap nen vung tu tri Tibet thuoc ve Tau Cong(Tibet Autonomous Region of China) nghia la Tibet la mot tinh cua China. Co chanh quyen dia Phuong cua nhom dan toc thieu so, o day la Tibet. Viec lam nay chia Tibet 2 lam hai. Mot ben la Tibet ben kia la Amdo va Kham. Doi voi Tau cong dat cua Tibet chi la vung Tibet, con doi voi dan Tibet Tibet gom co Tibet, Amdo va Kham. Nhu vay Trung cong da lay phan nua dat cua Tibet. Mai sau neu the gioi yeu cau Trung Cong tra lai Tibet thi chung ta biet phan dat nao cua Tibet Trung Cong se tra.





Tat ca Tibet trang phuc va tho phuong dieu bi cam doan. Mot so dong dan Tibet bi dua vao trai tap trung va chet de roi tao nen mot trong nhung che do diet chung te nhat lich su nhan loai.

Nam 1987 su noi day manh bao cua dan Tibet va bi dan ap da man cua quan doi Tau Cong. Thiec quan luc ban 1989 va keo dai 1 nam. Tu nam 1996 dan chung Tibet bi cam doan trung bai hinh cua Duc Dalai Lama tren mot lanh tho bi tri lon nhat the gioi.



5 Autonomous Regions of China

Co 5 Autonomous regions cua China do la Inner Mongolia,nguoi Mongol, co 24 trieu dan thanh lap nam 1947, co 79% la nguoi Tau. Xinjiang, nguoi Uyghur co 21 trieu dan thanh lap nam 1955, 40% la nguoi Tau. Guangxi, nguoi Zhuang, co 46 trieu dan, co 62% la nguoi Tau, thanh lap nam 1958. Ningxia, nguoi Hui, co 6 trieu dan, co 65% la nguoi Tau, thanh lap nam 1958 , co va Tibet, nguoi Tibetan, co 3 trieu dan, co 6% la nguoi Tau, thanh lap nam 1965.

Tom lai nhung quoc gia duoi day tu tu lot vao tay Trung Cong duoi hinh thuc ‘vung tu tri’ (The Autonomous regions):

1947 Inner Mogolia

1955 Xinjiang

1958 Guangxi

1958 Ningxia

1965 Tibet

……

Va ke tiep la nuoc nao day? Viet Nam chang?



Truoc 2013 Tau cong cho la ho co 55 dan toc thieu so do la:



Achang
Bai
Blang
Bonan
Bouyei
Chaoxian
Dai
Daur
Deang
Dong
Dongxiang
Dulong
Ewenki
Gaoshan
Gelao
Gin
Hani
Hezhen
Hui<td style="padding: .75pt .75pt .75pt .75pt;">
Jingpo
Jino
Kazak
Kirgiz
Lahu
Li
Lisu
Luoba
Man
Maonan
Miao
Monba
Mongol
Mulam
Naxi
Nu
Oroqen
Primi
Qiang
Russ
Salar
She
Shui
Tagik
Tatar
Tu
Tujia
Uygur
Uzbek
Wa
Xibe
Yao
Yi
Yugur
Zang
Zhuang
Vao nam 2013 toi co den phi truong Peking va thay ho de them mot dan toc thieu so khac nua vao danh sach 55 dan toc thieu so tren: Do la dan toc thieu so nguoi Kinh, la nguoi Viet Nam. Day la tham vong doc ac cua tau cong muon tho lo tam dia cua minh la chiem lay Vietnam. Nhu vay Tau Cong cho la hien tai ho co 56 dan toc thieu so thuoc ve Tau cong.

Day la hinh dan toc thieu so thu 56 ma Tau Cong da treo o phi truong Bac Kinh ma toi chup duoc:





Tau Cong cho la 56 dan toc thieu so nay, The Kinh Ethnic Group, song trong lanh tho Tau ma dan toc Tau la nguoi Han chiem da so voi 1,159 trieu dan.



China flag co nam ngoi sao . Mau do tuong trung cho revolution. Ngoi sao lon tuong trung cho dang, 4 ngoi sao nho tuong trung cho 4 tang lop trong xa hoi: Nhan cong, nong dan, quan nha, va tri thuc. Co loi nua noi la: ngoi sao lon tuong trung cho dan toc Han chiem da so, con 4 ngoi so nho tuong trung cho Tibetans, Uighurs, Mongols, va Hui.





Co cua Tibet voi 2 con su tu voi minh trang va duoi va long xanh dang giu 3 dieu quy gia nhat cua Phat giao do la Phat , Phap va Tang. Duoc long trong tuyet trang voi tia sang mat troi sanh va do. Co nay duoc lam ra duoi doi duc dalai lama thu 13 nam 1912. Co nay bi cam xu dung tai Tibet. Ai giu co nay bi tu lau nam. Ai treo co nay ngoai cong cong bi xu tu.

Trung Cong cho la vao Tibet de giai phong Tibet ra khoi su cham tien. De roi ai su dung co Tibet se bi xu tu. Nhu vay la the nao? Tham doc da man cua Tau cong









Tibetian noi tieng Tibetan. Tibet song dan so bang nghe nong. Theo ton giao Tibetan Buddhism va truoc do la Bon. Bon cung co hinh thuc giong dao Phat, xuat hien vao the ky 11. Dalai Lama la Monk cua Gelug, school cua Tibetan Buddhism thanh lap boi Tsongkhapa. 1st Dalai lama 1357-1474 la hoc tro cua ong. Dalai nghia la Bien, Lama la Guru. Dalai Lama tro thanh powerful vao the ky 15 va 16 khi 5^th Dalai Lama thanh cong trong viec nam quyen chanh tri toan Tibet. Roi thi Dalai Lama tiep tuc nam quyen cai tri Tibet cho den hom nay Dalai Lama thu 14^Th. Nguoi da ti nan tai An Do nam 1959 and ngai tuyen bo ra khoi chanh tri nam 2011.

Nam 2001 Trung Cong an mung 50 nam giai phong Tibet, hoc ho la ho da dua nuoc Tibet tu mot nuoc cham tien den mot nuoc phat trien, nghia la Trung Cong noi la ho da den mot nuoc khac la Tibet voi ‘tam long’ la bien nuoc nay tu mot nuoc cham tien tro thanh mot nuoc phat trien. Con cam nghi cua nguoi dan Tibet la sau 50 nam duoi ach thong tri cua tan bao ngoai bang Tau Cong la cuop cua, giet nguoi, hiep dam, tra tan, tan pha van hoa va ton giao cua ma Trung cong doi voi nguoi Tibet. Nhu vay Tau Cong lay danh nghia dao duc gia la den Tibet de giai phong Tibet ra su ngheo doi bang cach hiep dam, dan ap, cuop lay tai san cua dan Tibet dai ai dan Tibet, nhung nguoi yeu nuoc chong lai che do ha khac cua Tau cong, vao trai tap trung. Thoi ky Thai Thu Tau la To Dinh o dat nuoc Giao Chi ta cung the: dai ai dan toc Giao Chi lang bien mo ngoc tai cho ho. Lich su tai dien tren phan dat khac cua the gioi do Tau gay ra. Roi neu mot mai dat nuoc Viet Nam roi vao tay Tau Cong thi lich su se tai dien. Khong de chuyen nay xay ra.

Khi con o Tibet, Duc Dalai Lama song tai Potala Palace mua dong va Norbulingka vao mua he. Cach nhau 3km. Nam 1959 khi Tibet noi loan duc Dalai lama xin tin an tai AN Do vung Dharamshala o tieu bang Himachal Pradesh phai bac India.

Khi Dalai Lama mat Nechung Orecle tim Dalai lama moi, goi la Reincarnation. Process can take 3 years. Ngai dalai Lama hien tai la Tenzin Gyatso mat 4 nam de tim ong. Tau cong noi la ho se tim Duc Dalai Lama moi neu ngai Dalai Lama thu 14 hien tai mat. Nhu vay Tau cong chuan bi tim mot Dalai Lama quoc danh thay thay cho Duc Dalai Lama hien tai.

Co tat ca la 14 vi Dalai Lama tu xua cho den ngay nay nhu sau :



1, Căn-đôn Châu-ba (根敦珠巴, Gendun Drub, 1391-1474)
2, Căn-đôn Gia-mục-thố (根敦嘉穆錯, Gendun Gyatso, 1475-1542)
3, Toả-lãng Gia-mục-thố (瑣朗嘉穆錯, Sonam Gyatso, 1543-1588)
4, Vinh-đan Gia-mục-thố (榮丹嘉穆錯, Yonten Gyatso, 1589-1616)
5, La-bốc-tạng Gia-mục-thố (羅卜藏嘉穆錯, Losang Gyatso, 1617-1682)
6, Thương-ương Gia-mục-thố (倉央嘉穆錯, Jamyang Gyatso, 1683-1706)
7, Cách-tang Gia-mục-thố (格桑嘉穆錯, Kelsang Gyatso, 1708-1757)
8, Khương-bạch Gia-mục-thố (姜白嘉穆錯, Jampel Gyatso,1758-1804)
9, Long-đa Gia-mục-thố (隆多嘉穆錯, Lungtog Gyatso, 1806-1815)
10, Sở-xưng Gia-mục-thố (楚稱嘉穆錯, Tsultrim Gyatso, 1816-1837)
11, Khải-châu Gia-mục-thố (凱珠嘉穆錯, Kedrub Gyatso, 1638-1856)
12, Xưng-lặc Gia-mục-thố (稱勒嘉穆錯, Trinle Gyatso, 1856-1875)
13, Thổ-đan Gia-mục-thố (土丹嘉穆錯, Tubten Gyatso, 1876-1933)
14, Đăng-châu Gia-mục-thố (登珠嘉穆錯, Tenzin Gyatso, 1933-nay)



Cong viec tim Dalai Lama moi nhu sau: Co quan High Lamas , co quan tim Lama, den tham ho (lake) Lhamo Latso o central Tibet, cach Lhasa 90miles, xem dau hieu tu ho. Co vai dau hieu cho biet vi Dalai lama moi trong khi thien dinh. Duong loi nay da tim ra vi Dalai Alma thu 14^th. Theo truyen thuyet Thanh Palden Lhamo , ba thanh o Kake Sacred lake Lhamo hua voi vi Dalai Lama dau tien la ba se bao ve reincarnation lineage cua Dalai lama.

Nam 1935 trong khi tim Duc Dalai Lama thu 14 hien nay. Nhung diem chi cho biet vi DalaiLama thu 14 se o noi Monastery co mai tu vien mau xanh va o can nha co noc mau Turquoise . Va Duc Dalai Lama duoc tim ra. Sau do nguoi ta thu Duc Dalai Lama bang cach dua ra nhung do vat cua vi Dalai Lama truoc, thu 13, va neu dua be chon do vat cua vi Dalai Lama truoc thi duoc coi nhu la diem chi va dua be duoc coi la Dalai Lama reincarnation.

Duc Dalai Lama hien tai, thu 14 duoc tim ra luc 2 tuoi



Duoc coi la hoa than cua Duc Dalai Lama thu 13 la hien than long tu cua Chu Phat Bo Tat chon con duong tai sanh tro lai kiep nguoi de cuu giup chung sanh. Co quan High Lamas den ho Kake Sacred va thay hien len giua ho ngoi Monasary noc mau xanh va can nha noc mau Turquoise. Phai doan di den Dong Bac Tay Tang vung Amdo, vi truong phai doan co mang xau trang hat cua vi Lama thu 13. Chu be trong nha nay muon xem trang hat nay. Vi truong phai doan hoi chu be biet vi truong phai doan la ai thi chu be tra loi dung la o tu vien Sera. Sau do vi truong phai doan mang nhung do vat cua vi Dalai Lama thu 13 ra, chu be noi do la cua toi. Chu be duoc xac nhan va hien than cua Dalai Lama, hien than cua Duc Phat hoa than de cuu do chung sanh va chu be duoc dua di bat dau su nghiep tu hoc vao nam 6 tuoi. Ngai toi nghiep Tien Si Phat hoc nam 25 tuoi, 1959.

Vao dau nam 1950 co 80,000 quan tau xam chiem TayTang. Nam 1954 duc Dalai Lama 14 den Bac Kinh de thuong thuyet voi Mao Trach Dong



Duc Dalai Lama thu 14 ben phai , giua la Mao Trach Dong

Thuong thuyet khong co ket qua va sau do co su cai tri tan bao cua Mao. Sau cuoc tan sac dam mau cua quan doi Mao trach Dong giet chet hang trieu nguoi Tibet va 6000 ngoi chua o Tibet bi pha huy, Duc Dalai Lama cung 80,000 dan Tay Tang danh coi ngua vuot qua day Hy Ma Lap Son bo tron qua An Do de thanh lap nen chanh phu luu vong o Dharamsala, An Do cho den ngay nay.



Sau day la chuyen di den Tibet:

Toi thuc day luc 3AM de viet ve chuyen di cua minh. Toi thich viet de ghi lai nhung vi tren duong di , nhung dien bien trong tam tu minh. Sang nay luc 11:20AM toi len duong di Tibet, mot noi di rat kho. Nhat la sau thoi ky dong dat hoi thang 5-15 o Nepal, China dong cua bien gioi vi duong hu va ho ngung khong cap Visa cho du khach den Tibet. Tuy nhien tour office cua toi co su lien he mat thiet voi su quan China tai Tibet nen ho cap visa de dang, trong khi truoc do toi lien lac 3 noi o Kathmandu de di Tibet ho dieu noi phai sau thang 5. Ngay ca khi o An Do toi nho agent lo tour o An Do lo cho toi di Tibet ho cung noi phai sau thang 5, Nhung tour office nay ma toi da di voi ho 2 lan qua Bhutan va Lumbini, ho da lam duoc visa cho toi, toi mung vi neu khong toi khong co dip den Tibet noi ma toi hang mo uoc de di den. Neu lo dip nay khong biet co con dip nao de di den do khong. Mac dau di duoc qua Tibet, toi khong di bang duong bo nhu toi du dinh truoc khi dong dat. Du dinh truoc kia di duong bo la: Di tu Kathmandu den bien gioi. Tu bien gioi co tour guide ben Tibet cho san, dua chung toi di qua cac nui doi cua rang HyMa lap son. Ngu qua dem tai nhieu thanh pho nay truoc khi den Lhasa, thu do cua Tibet. Vi duong xa hu sau tran dong dat nen tour office da cho toi di bang may bay den Lhasa va tro ve bang may bay tu Lhasa den Kathmandu. Nhu vay cung duoc toi duoc biet Lhasa nhung khong duoc biet phan doi nui cua rang Hy ma lap Son. Bu lai nho khong di duoc duong bo ma thoi gian di o rut ngan lai tu 5-24-den 5-27-15 thay vi neu di duong bo tu 5-21 den 5-27. Ngan lai 4 ngay. Toi loi dung dung 4 ngay nay de di den Chitwan National Park va Lumbini o nepal. Nhu vay nho di duong bo khong duoc ma toi dua Thy di duoc Chitwan va Lumbini. Au cung la co duyen. Nhan tinh khong bang Troi tinh.

Nhu lan o An Do toi du dinh mua may bay di ti Delhi den Bodhgaya, Bo de Dao trang ngay 5-8 roi 5-9 toi ve lai Delhi de di tour den Taj Mahal. Truoc do toi thay co nhieu may bay den do va ve hom sau nhung den gan ngay di toi dat ve thi khong co nua. May thay toi dat ve di ngay 5-8 va ve ngay 5-10 thi co. Nho o duoc 2 ngay ma toi di duoc mot noi nua ngoai Bo de Dao trang, noi Duc Phat thanh dao va Vashali, noi duc Phat truyen dao lan cuoi cung. Au cung la co duyen. Nhan tinh khong bang Troi tinh.

Luc 9AM tour guide den de dua chung toi ra phi truong. Den phi truong cach Kathmandu khoang 15’ lai xe. Toi phai gia han visa vi toi khi vao chi xin co 15 ngay . Do do toi bi phat $30/nguoi va $3/ngay cho moi ngay te.

Toi biet rang de di den Tibet du khach co 2 cach:

1) Di tu Main land China Beijing hay Thuong Hai hay Chingdu bang Air China hay hang may bay noi dia cua China va Chi na toan quyen dinh doat gia ca. Cho nen gia rat dat. Thi du toi di tu LAX den Beijing chi co $900, tui Tau dinh gia that thap de danh guc cac hang khac trong khi cac hang khac bay vao Beijing phai dinh gia la tren $1,000 tren quang duong khoang 5,000 miles. Trong khi Tu Beijing di Tibet bon Tau dinh gia khoang $1,500 vi khong co su canh tranh Tau doc quyen dinh gia va tui Tau nghi neu du khach muon di den Tibet vung ma tui Tau khong muon du khach den , Tau dinh gia that cao de “Nguoi muon di den day thi nguoi phai ton kem”. Toi co lien lac voi tour agent o Tibet ho noi rang khi xin China visa dung noi la se di Tibet , noi nhu vay ho se khong cao Visa. Khi o Nepal cung the travel Agent cung dan toi nhu vay.

Cach 2) Du khach phai bay den Nepal va chi co Nepal la nuoc ngoai duy nhat bay vao Tibet . Va tu Nepal bay vao Tibet chi co 2 hang Air China va Sichuan Airlines. , 2 hang nay la cua Tau. Va bon Tau lai doc quyen nua. Va tu dinh gia. Toi bay tu Delhi vao Kathmandu mat 1hr25 gia la $130 khu hoi con bay tu Kathmandu den Lhasa mat 1hr10 gio bay ma bon Tau dinh gia la $580. Vi bon Tau doc quyen duong bay nay nhu da noi. Toi khong hieu tai sao Nepal de Tau cong doc quyen duong bay nay tren lanh tho cua Nepal? Va bon Tau nghi rang neu dinh gia cao hon nua thi du khach khong den. Do la sao quyet. Va ca the gioi biet sao quyet nay cua Tau.

Trong chuyen di nay tu Kathmandu den Tibet chi co 10 hanh khach tren chiec may bay Airbus 319 voi 124 cho ngoi.Co ai tung di voi chiec may bay nhu vay khong? Nhu vay la gay ong dap lung ong roi. Tau cong muon doc quyen chuyen cho de doc quyen dinh gia cao de lay tien hanh khach nhung Tau cong dau biet rang lam nhu vay nguoi ta se khong di. Con nguoi ai cung co tri khon va su cong bang la truong cuu. Toi biet chac chan rang voi so luong hanh khach nhu vay se lo. Noi rang vi dong dat hanh khach it di. Vao luc binh thuong hanh khach toi da la 20 nguoi theo nguoi tour guide cho biet. Thang nam nay la high season o Tibet vi bat dau he. Low season vao thang 11 den thang 2.





Xe bus dua ra may bay. Tren may bay chi co 10 nguoi di .Khong mot nguoi da trang.





May bay Airbus 319 co 124 cho ngoi ma cho co 10 nguoi di ke ca chung toi.

Tu tren may bay nhin xuong phi truong Tibet toi rat hoi hop va thich thu khong biet chuyen gi xay ra.



Nui Everest thay lan thu 3

Nhin tu tren xuong , day song va nuoc. Cay nho moc day ben nhung giong song. Rat la cho vung dat cao nguyen doi nui nay. Tu phi co buoc xuong phi truong di qua quan thue. ANh chang quan thue muon kham xet vali cua toi. ANh chang hoi toi tu dau den. Toi tra loi tu My. ANh chang ta cho di ma khong can xet. Truoc khi di tu Nepal nguoi tour guide toi noi rang nguoi nao co quoc tich My thi rat manh di dau cung de dang. Vay ma toi khong tin. Bay gio moi thay mui cua no.



Tour guide gap chung toi tai phi truong Lhasa. Tour guide nguoi Tibet, da ngam den, to lon



Tren duong pho cai bang chi duong tren la tieng Tibetan duoi la tieng Chinese. Nguoi Tibet noi tieng Tibetan va noi duoc tieng Chinese Mandarine with accent. Nhung khong biet viet.

Tu nam 2007 co xe train di tu Beijing toi Lhasa. Toi gap mot nguoi du khach nguoi Duc o mot quan an. Ong ta di tu Duc theo tour den Beijing roi di xe lua mat 22 tieng den Lhasa. O day chi duoc treo co Chinese Flag va nguoi tour guide noi la ca doi ong ta khong bao gio thay Tibetan Flag. Ve truong hoc tu elementary school den high school dung 2 thu tieng Chinese va Tibetan. Len dai hoc chi dung Chinese ma thoi.



Nguoi tour guide mac Au Phuc nguoi dan dia Phuong mac quoc phuc Tibet



Dan ba Tibet va nguoi Tibet di vong quanh Jokhang temple de cung lai. Ho di rat nhieu vong theo chieu kim dong ho.



Canh sat Tau di mang sung tac chien di day duong, cach vai tram feet la co tram canh sat nhu vay. Toi khong hieu ho mang sung tac chien de lam gi noi chua chien ton nghiem? De dan am tinh than dan chung chang? Du khach nhin thay canh nay ho biet la Tau cong muon lam gi.

Cho khach san toi o la noi ban day Dong trung Ha Thao( Cordyceps).





Dong trung ha thao lay tu dat ra nguyen thuy nhu vay .



Sau khi lay dat ra.

Ong ta noi rang thang 5 la thang de tim Cordyseps vi the quanh hotel toi rat nhieu nguoi mua ban. Ho len nui tu tim lay bang cach mo duoi co va nhan ra Cordyceps bang co co mau hay co di dong. Thang sau co se kho va kho thay duoc.





Khu cho truoc khach san.



Tibetan va Bhutan dung mot thu tieng nhung khac dielet vi tu the ky 7 den the ky 9 Bhutan thuoc ve Tibet. O Tibet co loai thu quan trong la Yak ngay xua dung de chuyen cho, bay gio da Yak dung de lam giay, ao da. Yak Dunk dung de lam lua nau an. Yak song tren cao vi thich lanh, con cow song vung am hon nen o day Yak nhieu hon cow. Yak co phoi va tim lon nen hap thu khong khi de dang o tren cao.

Toi den day khoang 3 gio chieu va co nguoi tour guide cung tai xe den don tai phi truong. Sau do ho dua chung toi den Lhasa cach phi truong khoang 1 tieng lai xe. Sau khi check in khach san. Tour guide dan chung toi di dao thanh pho. Khach san nam ngay trung tam thanh pho noi co nhieu quan an va dan chung di day duong that thich thu. Toi thich nhu vay. Thanh pho nay dep hon toi nghi va den duoc vai gio toi lai thich o day hon o Bhutan. Tren duong pho ca nhieu portable restaurant day vay thuc an uong. Sau do toi di den temple va thay dieu la mat la nhieu nguoi mo dao di vong quang temple nay. Co nguoi nam ap xuong dat roi dung len di vai buoc va nam xuong nua.

Toi di ngoai pho den toi va tro ve khach san de ngu cho chuyen di ngay hom sau.

5-25-15





Vao Tibet du khach khong duoc di xa . Du khach phai tu lo an lay. Khong duoc chup hinh noi quan su , phi truong va neu bi canh sat bat thi phai nhan toi neu khong thi bi bat giam vi lam mat mat canh sat la bat khong dung.

O Tibet co 4 minority groups ho co be ngoai giong nhau noi rieng thu tieng nhung ho noi duoc tieng Tibetan. Vao day du khach phai co tour guide, luat dinh bat dau tu 2005 de de kiem soat. O Lhasa cao 3500m va o mien West nuoc nay cao 4500 co song Mekong bat nguon tu day.Toi hoi nguoi tour guide rang thinh thoang to thay tren bao co su tu thieu. Ong ta noi nhieu nguoi tu thieu o mien East tai cac temple con o Lhasa chi co 2 nguoi.

Sang nay tour guide den khach san dua chung toi di To Potala Palace. Vi la dem dau tien noi mien cao nhat the gioi cao 3400m den 3700m nen toi qua chung toi ngu khong duoc vi kho tho va nhut dau. Hau nhu khong chop mat duoc phut nao nen sang nay rat met ma lai leo len doi de di vieng Potala thi qua that met.

Potala Palace duoc xay nam 637 khong duoc uy nghi nhu ngay nay sau do duoc xay to hon boi Dalai Lama thu 5. Duoc Unesco cong nhan la di san the gioi nam 1994. Tai day duoc dung nhu noi cu ngu cua Dalai Lama cho den nam 1959 Duc dalai Lama di sang An Do sau cuoc chanh bien cua Mao Trach Dong chiem lay Tibet mang chu nghia cong san den toan China va Tibet. Potala co 1000 phong, 200,000 status. Cao 300m tren thung lung Lhasa. Day la castle cao va rong nhat the gioi.





Toi di vao lau dai Potala toi quan sat nhan vien toan la nguoi Tau. Nhu toi noi nguoi Tau va Tibet khac nhau de phan biet. Nhan vien Tau bat toi de nuoc ben ngoai khong cho mang vao. Toi bo nuoc vao thung rac. Vao phia ben trong nhan vien Tau co quay hang ban nuoc. Thi ra Tau cong biet du khach leo may tram bac thang trong lau dai nay chac chan can nhieu nuoc de uong va du khach khong duoc mang nuoc vao va phai mua nuoc ben trong. Loi kiem bac cac da man cua Tau Cong.

Trong toa castle nay chia ma 2 : White Palace va Red palace. White palace la noi sinh song va dieu hanh cua Dalai Lama. Red Palace la noi tu hanh cua cac tu si, Khi Dalai Lama mat ngai duoc hoa tan va khoi di ve huong nao thi nguoi ta theo do ma tim ra Dalai Lama moi dong thoi di den cai ho va lam theo lam chi day tu xua de tim ra nguoi Dala Lama moi. Thuong thi nguoi ta tim Duc Dalai Lama moi phai tu 2,3 tuoi de Duc Dalai Dama tinh khiet la nguoi cua ton giao. Duc Dalai Lama thu 6 tro thanh Dalai Lama luc 13 tuoi sau nay ngai quen luc tran tuc nhieu nen ruou che, sau nay ngai tron di vi moi nguoi khong tin tuong ngai. Sau nay khong ai biet ngai song chet ra sau va ngay ca ngoi mo cua ngai khong ai biet. Duc Dalai Lama thu 5 la nguoi co cong nhieu voi Phat giao.Trong casket cua ngai co tram 721kg vang. King thu 33th cua Tibet la nguoi co cong voi Phat giao nhat . Ngai da co 4 nguoi vo Chinese, Nepal, India va Tibet. Ngai lay nguoi vo nuoc ngoai den mang Phat giao den day va mang tuong phat giao tu do ve Tibet nhung ngay chi thuong nguoi vo Tibet ma thoi. Potala duoc lam trong 40 nam va lam bang tay khong may moc. Duc Dalai Lama thu 13^th close border va chi open nam 1929 nen the gioi it ai biet den Tibet. Tu the ky 9 den the ky 11 Tibet khong co ton giao. King 7^th cua Tibet co cong mang Buddism vao Tibet nhung King 9h la lam nhat mo Dao Phat. King 7^th quyet dinh tach roi mot phan dat de lap nen Bhutan, mot phan cho China, Nepal, Va India.Trong lau dai Potala co chua tro cua Duc Dalai Lama 8th trong casket bang vang nang 574 kg. Tro cua Dalai Lama chua trong Casket bang vang nang 478kg. Duc Dalai Lama 6^th chon tai Mongolia. Toan the thi hai cua Dalai Lama 6^th duoc chua trong casket trong Potala nay. Trong Potala co nhieu tranh Mandala. Tranh Mandala la hinh anh cua nhieu dieu tot tranh nhieu dieu xau.

Sauk hi toi tham vieng lau dai Totala toi thay lien mot trong nhung tham vong cua Tau cong o toa lau dai nay cung nhu chiem dong Tibet la khoi vang cua may casket lam bang vang nay. Tat ca khoang hon 2000 Kg ma toi biet duoc trong lau dai nay. Tri gia thi truong khoang gan 100 trieu do la. Nhu Anh Quoc chiem dong An Do, Burma… ho lay het may hat kim cuong vang tram tro tren cac tuong Phat va kinh Phat trong cac lau dai vua chua cua nhu den tho cac nuoc nay truoc khi rut lui tra doc lap cho ho sau nhung .



Tu lau dai Potala nhin xuong



Sau khi xem Potala xong chung toi di an trua va sau do hen gap nguoi tour guide tai Jokhang temple. Jokhang temple la noi dan Tibet ngay ngay tu hop lai de cau xin. Ho di theo chieu kim dong ho . Di vong quang temple khong ngung nghi. Co nguoi nam dai xuong dat roi dung day di 3 buoc roi nam dai xuong dat cung la. Ho lam tiep tuc nhu vay trong thoi gian rat lau. Co nguoi thay thuong xot ho tiep te nuoc uong cho may nguoi nay. Toi theo tour guide vao trong temple. Ben trong vi gan ngay le Phat Dan nen dan chung cung giuong gao va bot roi cac su lay bot nay lam nen hinh cai cone de le Phat. Tour guide noi rang de duoc enlightment nguoi ta can bo 3 animals trong con nguoi 1) pig; tuong trung cho laziness , 2) snake: tuong trung cho su gian giu. 3) Chicken; Tuong Trung cho Jellouscy . Trong den tho, chua chuyen nguoi ngheo offer nuoc va nguoi giau offer tien. Chinese it gia nhap vao tu vien o Lhasa nhung o Eastern Tibet rat nhieu va ho hoc tieng Tibet rat gioi va chiu dung cham chi. Toi hoi anh tour guide co khi nao luc tuoi con tre anh ta co nghi den viec di tu khong? Anh ta tra loi la co. nhung sau do doi y. Toi hoi bay gio nghi lai co tiec khong? ANh ta tra loi la khong. Toi hoi cung mot cau hoi voi tour guide ben Burma. ANh chang do tra loi la da 1 lan di tu sau do di ra. Bay gio co hoi tiec khong ?, anh chang do noi co. Nguoi tour guide nay co mot me gia o thon que va moi mua dong me anh ta tui que len nha anh ta o Lhasa o vi vung que do rat lanh. Anh ta co mot dua con trai duy nhat hien dang hoc tai Beijing va toi noi voi anh ta rang sau nay neu su hoc cua con anh co gi kho khan can su giup do thi toi se giup vat toi se lam viec nay vi toi quy nguoi Tay Tang va quy su dao duc cua anh chang nay. Moi lan anh chang nay dua chung toi vao chua anh ta bao gio cung mang theo mot sap tien nho , moi to 1 Yuan de cung tai moi tuong Phat, va anh ta mang theo trang hat va lan trang hat trong moi buoc di. ANh ta noi anh ta thuong tu o nha, nguyen cuu giao ly o nha.



Nhom nguoi thieu so o Tibet cung di vong quang Jokhang Temple de cau nguyen.



Ho di 3 buoc roi nam xuong cau nguyen roi dung len di 3 buoc nua.





Cach 200, 300 ft thi co tram canh sat nhu vay.



Sau khi xem song noi day toi tu gia tour guide va hen gap ngay hom sau.



Day la con Yak o Tibet . Day la loai thu tieu bieu cho quoc gia cua Tibet va Bhutan. Yak duoc nuoi hay Yak song hoan da. Yak nang trung binh500kg-1000kg. cao 7ft-11ft. Yak song o high attitudes va co large lung va heart hon la loai thu o do thap do do yak co the di dong oxygen de dang trong mau. Neu o duoi thap altitude Yak tro nen suffer vi heat neu cao hon 59F. Yak co do mo day nen khong co the ra mo hoi nhu nguoi hay thu khac. Chinh vi the Yak khong the song o nhiet do cao hon 59F. Yak an it hon cac loai thu Sau thoi ky dong dat China dong cua bien gioi vi duong hu va ho ngung khong cap Visa cho du khach den Tibet. Tuy nhien tour office cua toi co su lien he mat thiet voi su quan China tai Tibet nen ho cap visa de dang, trong khi truoc do toi lien lac 3 noi o Kathmandu de di Tibet ho dieu noi phai sau thang 5. Ngay ca khi o An Do toi nho agent lo tour o An Do lo cho toi di Tibet ho cung noi phai sau thang 5, Nhung tour office nay ma toi da di voi ho 2 lan qua Bhutan va Lumbini, ho da lam duoc visa cho toi, toi mung vi neu khong toi khong co dip den Tibet noi ma toi hang mo uoc de di den. Neu lo dip nay khong biet co con dip nao de di den do khong. Mac dau di duoc qua Tibet, toi khong di bang duong bo nhu toi du dinh truoc khi dong dat. Di tu Kathmandu den bien gioi. Tu bien gioi co tour guide ben Tibet cho san, dua chung toi di qua cac nui doi cua rang HyMa lap son. Ngu qua dem tai nhieu thanh pho nay truoc khi den Lhasa thu do cua Tibet. Vi duong xa hu sau tran dong dat nen tour office da cho toi di bang may bay den Lhasa va tro ve bang may bay tu Lhasa den Kathmandu. Nhu vay cung duoc toi duoc biet Lhasa nhung khong duoc biet phan doi nui cua rang Hy ma lap Son. Bu lai nho khong di duoc duong bo ma thoi gian di o rut ngan lai tu 5-24-den 5-27-15 thay vi neu di duong bo tu 5-21 den 5-27. Ngan lai 4 ngay. Toi loi dung dung 4 ngay nay de di den Chitwan National Park va Lumbini. Nhu vay nho di duong bo khong duoc ma toi dua Thy di duoc Chitwan va Lumbini. Au cung la co duyen. Nhan tinh khong bang Troi tinh.

Nhu lan o An Do toi du dinh mua may bay di ti Delhi den Bodhgaya, Bo de Dao trang ngay 5-8 roi 5-9 toi ve lai Delhi de di tour den Taj Mahal. Truoc do toi thay co nhieu may bay den do va ve hom sau nhung den gan ngay di toi dac ve thi khong co nua. May thay toi dat ve di ngay 5-8 va ve ngay 5-10 thi co. Nho o duoc 2 ngay ma toi di duoc mot noi nua ngoai Bo de Dao trang, noi Duc Phat thanh dao va Vashali, noi duc Phat truyen dao lan cuoi cung. Au cung la co duyen. Nhan tinh khong bang Troi tinh.

khac. Yak chi an 1% cua body weight trong khi thu khac an 3%. Yak khong co mui nhu thu khac. Yak hoan song o mien dong cao khoang 3000m tro len trong rung alpine.

Thit yak.





5-26-15

Sang hom nay toi bot met nhung Thy thi het han. An sang xong toi cho nguoi tour guide den don de di Sera Monastery nam tren doi rat dep.



Loi bo len cao cung met . Di vao chanh dien chung toi duoc chinh kien cac nha su dang chanting va cung lai rat la mat. Sau do ngoi dung soup voi cac nha su. Toi duoc chung kien cuoc thi len cap cua cac nha su. Cac nha su tu cap 1 den cap 7. Co 2 nha su tre nap don de thi len cap. Co 7 nha su thu tai nghe cua 2 nha su nay. Hom nay la mung 8 thnag 5 nen moi co cuoc thi.







Day la loai co dung trong viec xay cat . co nay chong lanh va nong.

O day ngay 8,10,15 va 30 la ngay quan trong cua Phat Giao. Sau do chung toi di an trua . sau khi an trua chung toi den Sera Monassary khac noi day co khoang 300 nha su dang hoc kinh phat va chanting va co khoang 10 can bo Tau cong dung canh chung may nha su nay trong khi quan khach dung xem.







Ten cong an nguoi Chinese deo kinh den dung canh toi.



Sau khi xem xong tour guide dua chung toi ve khach san de nghi va ngay mai se ve lai

Kathmandu.

Xung quanh khach san toi o moi buoi sang rat dong nguoi ban Cordyceps, Dong trung Ha thao, “summer grass, winter worm’, loai dong vat va thuc vat nay vao mua dong la con trung ma mua ha, la thao moc. Loai nay rat quy, hinh thu giong con sau, nho hon dau dua an , dai khoan 2 inches. Da so dan Tau dao Hoi song ve nghe tim Dong Trung Ha Thao nay. Moi buoi sang ho tu tap truoc khach san toi o de buon ban con trung nay. Con trung nay rat kho bat, khong the dung thu vat hay may moc de bat con trung nay ma con nguoi phai tu dong tim bat. Va chi bat trong mua dong vi the ma ca may ngay nay ho buon ban rat nhon nhip truoc khach san toi o. Ho ban moi con bang con sau gia dac la $5, toi $7/ con. Loai con trung nay hay Exotic Mushroo nay chi co o Bhutan va Tibet vi 2 su nay o tren cao. Con trung nay phai o cao do 14,500 toi 17,000 ft. Chi may feet duoi snow line. Loai con trung dung de tri: cao Cholesterol, tang he thong mien nhiem, tri binh cao mau, ung thu. Gia dong trung ha thao nay rat kho tim ma lai tri binh rat hay nen gia ban tang rat nhanh.Gia tien tren moi con vat nay rat cao va tang gia rat nhanh vi tri binh tot va rat hiem. Nam 1980 1kg Cordyceps gia $300, 1997 gia $1,400 tang 467%, 2004 1kg gia $6000. 2005 tang 10,000 kg. Day la sam pham danh cho nguoi giau. Yak an co tu tren cao co Cordycep nen Yak rat khoe.



O Tibet nuoc rat tinh khiet va co 7 loai nuoc; Nuoc gieng, nuoc tu suoi, nuoc tu song, nuoc tu thac, nuoc mua,tu khe nui,

5-27-15

Hom nay bot met nhung dau oc van con hoi lung khung vi thieu Oxigen. Thy thi het han.

8:30 tai xe den don dua ra phi truong. Tour guide noi la most of tourist here den tu China. Ho bay den China. Hay Sian. Nguoi cung o chung voi toi den tu Malaysia ho moi dau muon bay den Nepal de tu do bay den Lhasa nhung dong dat ho thay doi chuong trinh thay vi bay den Nepal ho bay den Sian roi di xe lua den Lhasa, tu Sian den Lhasa mat $100 tien xe lua. Sang nay con tien Tau toi mua vai con Dong Trung Ha thao ve lam ky niem. O day chi co 1 phi truong quoc te con mien dong va tay Tibet co phi truong noi dia. Toi phi truong thi biet duoc chuyen bay 150 cho toi tu Lhasa den Kathmandu cua China airline bi huy bo vi chi co 2 hanh khach toi va Thy. Nen ho cho di bang hang khong khac do la Sheshan Airline co 21 nguoi den Kathmandu. Chuyen di tu Kathmandu den day bang China Airline co 10 nguoi di bay gio co 2 nguoi di tro lai la toi va Thy.

Toi ve den Kathmandu luc 11AM. Day la lan thu 3 toi tro lai day. Va co nhieu thi gio chieu nay toi di shopping. Roi di ra ngoai Dubar Square de tham tuong tan noi day.









Toi den nguoi tour guide dan toi di an toi de tu gia va len duong di Bangladesh ngay hom sau.

---